patlayıcı ortamlarda ,ve ,tehlikeli madde taşıyıcılığı, ile ilgili yönetmelik

PATLAYICI ORTAMLARDA İŞ GÜVENLİĞİ ve tehlikeli madde taşıyıcılığı ile ilgili yönetmelik

PATLAYICI ORTAMLARDA İŞ GÜVENLİĞİ ve tehlikeli madde taşıyıcılığı ile ilgili yönetmelik

PATLAYICI ORTAMLARDA GAZ ALGILAMASI

PATLAYICI ORTAMLARDA İŞ GÜVENLİĞİ ve tehlikeli madde taşıyıcılığı ile ilgili yönetmelik

PATLAYICI ORTAMLARDA İŞ GÜVENLİĞİ ve tehlikeli madde taşıyıcılığı ile ilgili yönetmelik

PATLAYICI ORTAMLARDA İŞ GÜVENLİĞİ ve tehlikeli madde taşıyıcılığı ile ilgili yönetmelik

PATLAYICI ORTAMLARDA İŞ GÜVENLİĞİ ve tehlikeli madde taşıyıcılığı ile ilgili yönetmelik

PATLAYICI ORTAMLARDA İŞ GÜVENLİĞİ ve tehlikeli madde taşıyıcılığı ile ilgili yönetmelik

PATLAYICI ORTAMLARDA İŞ GÜVENLİĞİ ve tehlikeli madde taşıyıcılığı ile ilgili yönetmelik

PATLAYICI ORTAMLARDA İŞ GÜVENLİĞİ ve tehlikeli madde taşıyıcılığı ile ilgili yönetmelik

PATLAYICI ORTAMLARDA İŞ GÜVENLİĞİ ve tehlikeli madde taşıyıcılığı ile ilgili yönetmelik

	Yönetmeliğin Yayımlandığı Resmî Gazete’nin
	Tarihi	Sayısı
	24/10/2013	28801
	Yönetmelikte Değişiklik Yapan Yönetmeliklerin Yayımlandığı Resmî Gazetelerin
	Tarihi	Sayısı
1.	27/8/2014	29101
2.	2/4/2015	29314
3.	31/12/2015	29579
4.	30/12/2016	29934

(Değişik:RG-30/12/2016-29934) EK-1 İZİN ALINMASI ZORUNLU OLAN TEHLİKELİ MADDE SINIFI İzin Alınması Gereken Tehlikeli Madde Sınıfı İzin Alınması Gereken İlgili/Yetkili Merci ADR’de yer alan Sınıf 1’deki maddeler İçişleri Bakanlığı ADR’de yer alan Sınıf 7’deki maddeler Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (Türkiye Atom Enerjisi Kurumu)

1. Giriş

Gerek ülkemizde, gerekse dünyanın çeşitli yerlerinde petrol, petrol ürünleri, kimya, doğal gaz, kömür madenleri vb. gibi birçok sanayi kollarında normal çalışma icabı, arıza veya bakım gibi hallerde (Sızan gazlar veya petrol buharı gibi nedenlerle) patlayıcı ortam ile karşı karşıya kalınmaktadır. Bu patlayıcı ortamların oluşmasını önlemek için gerekli tedbirler alınmadığı zaman her yıl birçok sanayi kolunda patlamalar olmakta ve neticede ölümler, ciddi yaralanmalar ve büyük maddi hasarlar meydana gelmektedir. Patlayıcı ortam oluşumunu engellemek, patlayıcı ortamın tutuşmasını önlemek, bunlar mümkün olmuyorsa patlamanın etkisini en aza indirecek tedbirlerin alınması olası birçok kazanın önlenmesi anlamına gelmektedir. Patlayıcı ortamlarda genel güvenlik önlemlerinin uygulanarak çalışılması, güvenlik açısından zorunluluktur. Bu kuralların uygulanmasının yanı sıra, patlama ve yanmayı önlemenin vazgeçilmez temel iki şartı; patlayıcı limitlerde gaz-hava karışımı ile patlama kaynağı büyüklüklerinin kontrol altında tutularak ikisinin birden aynı anda meydana çıkmalarına sürekli olarak engel olunmasıdır. Her ne kadar bu unsurlardan birinin meydana gelmesini önlemekle patlama olayı teorik olarak önlenebiliyor görülmekle beraber, uygulamada bu durumun gerçekleşmesi hemen hemen imkânsız gibidir. Dolayısıyla patlama ihtimalini en aza indirmek için patlayıcı limitlerde gaz-hava karışımı oluşmasına engel olacak tüm tedbirlerin alınmasının yanı sıra patlama kaynağı olabilecek tüm cihaz ve elektrik tesisatının patlamaya karşı korumalı olarak yapılması gerekmektedir.

1.1.Temel Kavramlar Patlayıcı Atmosfer Patlamanın olması için üç unsurun bir araya gelmesi gerekir. Bunlar oksijen, yanabilir madde(yakıt) ve ateşleme kaynağıdır. 2 Oksijen Havada normalde %20,9 oranında oksijen vardır ve bu yanma için yeterli bir miktardır. Bununla beraber oksijenin havada oranının artması maddenin yanma ihtimalini artırır. Oksijen oranının havada %23 ‘ün üzerinde olması oksijenle zenginleşmiş hava olarak kabul edilir. Bu zenginleşmeye oksijen hatlarında uygun olmayan izolasyon kullanılması, hava yerine oksijen kullanılması veya kaynak cihazlarında sızmalar sebep olabilir. Alt Patlama Sınırı(Lower Explosion Limit(LEL)): Ortam havasında bulunduğunda, hacimsel olarak patlama oluşturabilecek en az miktardır.

Üst Patlama Sınırı(Upper Explosion Limit(UEL)):

 Ortam havasında bulunduğunda, hacimsel olarak patlama özelliğini sürdürebileceği en üst sınırdır. MAK(Müsaade Edilen Azami Konsantrasyon):

Kapalı işyeri havasında bulunmasına izin verilen ve sekiz saatlik çalışma sürecince içerdiği kimyasal maddelerin çalışanların sağlığını bozmayacağı kabul edilen derişimdir. Bu oran ppm(ml/m3) veya mg/m3 olarak verilir. IDLH(Immediately Dangerous to Life or Health)/ CSAT(Cana veya Sağlığa Ani Tehlike): İnsan yaşamı için ciddi tehlike oluşturan ve hemen ortamın terk edilmesi gereken derişimi ifade eder. 2. Patlama Riskinin Değerlendirilmesi İşyerinde risk değerlendirmesi yaparken patlayıcı ortamdan kaynaklanan riskler a) Patlayıcı ortam oluşma ihtimali ve bu ortamın kalıcılığı, b) Statik elektrik de dâhil tutuşturucu kaynakların bulunma, faal ve etkili hale gelme ihtimalleri,

 c) İşyerinde bulunan tesis, kullanılan maddeler, prosesler ile bunların muhtemel karşılıklı etkileşimleri, d) Olabilecek patlamanın etkisinin büyüklüğü, dikkate alınıp değerlendirilmelidir. 2.1. Değerlendirme Kriterleri: Patlama riski değerlendirilirken aşağıda sayılan kriterlerde dikkate alınmalıdır:

Ortamda tutuşabilir maddeler mevcudiyeti, patlayıcı ortama yol açacak patlayıcı karışımın havadaki dağılım oranı, patlayıcı atmosfer meydana gelebileceği yerler, tehlikeli patlayıcı atmosferin oluşma ihtimali, tehlikeli patlayıcı ortamın oluşumunun güvenli bir şekilde önlenip 3 önlenemeyeceği, tehlikeli patlayıcı ortamın ateşlenmesinin(tutuşmasının) güvenli bir şekilde önlenip önlenemeyeceği ayrı ayrı değerlendirilmelidir.

 

  Ayrıca patlama riskinin değerlendirilmesi yapılırken, “Patlamadan Korunma Dokümanı” nın hazırlanması bu değerlendirmenin yapılmasını kolaylaştıracaktır. Gerekli risk değerlendirmesi yapıldıktan sonra patlamadan korunmak için alınacak teknik ve organizasyon önlemler uygulanmaya başlanmalıdır.

      3. Patlamadan Korunma İçin Teknik Önlemler

3.1. Tehlikeli patlayıcı ortamın önlenmesi Tehlikeli patlayıcı ortam oluşmasını önlemeye her zaman öncelik verilmelidir. Bu birincil önlem olarak adlandırılır ve patlayıcı ortamlarla ilgili olarak yapılması gereken ilk ve en önemli tedbir Birincil Önlemlerin alınmasıdır

  . 3.2. Tutuşabilir maddeler yerine mümkünse başka madde kullanımı Tutuşabilir maddelerin kullanımından kaçınarak veya onları azaltarak tehlikeli patlayıcı ortam oluşması engellenebilir. Tutuşabilir çözücülerin ve temizleme ajanlarının yerine sulu çözeltiler kullanımı buna bir örnektir. Tozlarda, patlayıcı bir karışım oluşmaması için, kullanılan maddelerin parça boyutunu büyütmek bazen mümkündür. Parçacık boyutunun azaltılamadığı süreçlerde tedbir alınmak zorundadır. Tozun yığın oluşturmaması için tozların ıslatılması veya yapıştırıcı ürünlerin kullanımı bazı işlemlerde mümkündür.

  3.3. Konsantrasyonların sınırlandırılması Gazlar ve tozlar havada yalnızca belli konsantrasyonlarda patlayıcıdırlar. Belli işletme ve çevre şartları altında, bu patlama limitleri dışında bunları muhafaza etmek mümkündür. Eğer bu şartlar güvenilir bir şekilde temin edilirse, orada patlama tehlikesi yoktur. Kapalı kaplarda ve işletmede, çoğunlukla tutuşabilir sıvıların gazları ve buharlarının konsantrasyonları kolaylıkla patlama limitlerinin dışında tutulabilir.

 Örnek: Eğer sıvının yüzeyindeki sıcaklık her zaman parlama noktasının(flash point) altında tutulabilirse ve tutuşabilir sıvıların üstündeki buhar karışımının konsantrasyonun patlama limitinin altında tutulursa muhtemel bir patlama önleyebilir. Üst patlama limiti düşük 4 parlama noktası ile tutuşabilir sıvı için genelde aşılır (örneğin, bir arabanın benzin deposunda). Tozlar düşünüldüğünde, konsantrasyonların sınırlanmasıyla patlayıcı karışımdan kaçınmak oldukça zordur. Eğer askıdaki toz konsantrasyonu düşük patlama limitinin altında ise, yerleşmiş toz yığınları oluşur(eğer yeteri kadar hava akımı yoksa). Bu tozlar da havada birikip, tehlikeli karışım oluşturabilir.

  3.4. İnert(işletmede ortam oksijeniyle kimyasal olarak reaksiyona girmeyen maddeler) madde kullanımı Tehlikeli bir patlayıcı ortamın oluşması yakıtın seyreltilmesiyle veya işletmede ortam oksijeniyle kimyasal olarak reaksiyona girmeyen maddeler(inert) kullanılarak da engellenebilir. Bu “inerting” olarak bilinir. Bu önlemin tasarımı için, patlama meydana gelmeden en yüksek oksijen konsantrasyonunu bilmek gerekir. Bu deneysel olarak belirlenebilir. Maksimum izin verilebilir oksijen konsantrasyonu, sınırlanmış oksijen konsantrasyonundan emniyet sınır konsantrasyonun çıkarılmasıyla bulunur. Eğer yakıt inert bir maddeyle seyreltilirse, maksimum izin verilebilir yakıt konsantrasyonu aynı şekilde belirlenmek zorundadır. Eğer oksijen konsantrasyonu çok çabuk değişiyorsa veya işletmenin farklı bölümlerinde çok farklı olabiliyorsa, çok büyük güvenlik margini(sınır değeri) gerekebilir. İşletim hataları ve ekipman aksaklıkları da düşünülmelidir. Örneğin: Temel inert gazlar azot, karbondioksit, soy gazlar ve su buharlarıdır. İnert tozları kalsiyum sülfat, amonyum fosfat, sodyum hidrojen karbonat, taş tozları, vb. içerir. Seçilen inert maddelerin yakıtla reaksiyona girmemesi önemlidir.(örneğin alüminyumla karbondioksit reaksiyona girebilir.) Gazlarla inertleşme genelde gaz yer değiminin yeteri kadar düşük temin edildiği kapalı ortamlardaki işletmelerde uygulanabilir. Eğer inert gaz olarak işletmede zehirli gazlar kullanılıyorsa ve işletmede rahatça yayılıyorsa, oksijenle yer değiştireceğinden, çalışanlar boğulma ya da zehirlenme riskiyle karşılaşabilirler.

   3.5. Çalışma ortamı etrafında patlayıcı ortamın oluşumunu sınırlandırmak veya önlemek Bir işletme etrafında tehlikeli patlayıcı ortamın oluşumu mümkün olduğunca engellenmelidir. Bu kapalı işletmeler yoluyla başarılabilir. İşletmenin bölümleri bu yüzden 5 sızdırmaz olmalıdır. Fabrika tasarımı öngörülen işletme şartları altında önemli bir sızma meydana gelmeyecek şekilde yapılmalıdır. Bundan emin olmanın yollarından biri düzenli bakımdır. Patlama tehlikesine neden olabilecek patlayıcı gazlar, buharlar, sisler veya yanıcı tozların isteyerek veya istemeyerek ortaya çıkması halinde, bunların güvenli bir yere uygun şekilde yönlendirilmesi veya uzaklaştırılması sağlanmalı, bunun yapılması pratik olarak mümkün değilse yayılmalarını önleyecek başka uygun önlemler alınmalıdır. Resim 1.

Havadaki Ağır Gazlar İçin Havalandırma İşleminin Doğru Düzenlenmesi

 Resim 2. Toz Artıklarının Uzaklaştırılması

    3.6. Gaz Alarmları İşletme civarındaki konsantrasyonlar, örneğin gaz alarmlarıyla, izlenebilir. Bu alarmların kullanımı için önemli öncelikler aşağıdadır: Doğru Doğru Yanlış Yığının düzgün bir şekilde temizliği 6 - Maddelerin muhtemel mevcudiyetinde, kaynağın yeri, maksimum kaynak mukavemeti ve dağılma şartları yeteri kadar bilinmelidir. - Cihazın cevap süresi(response time), alarm seviyesi ve çapraz duyarlılık gibi özelikleri kullanım şartlarına uygun olmalıdır. - Önleme noktalarının yerleri ve sayısı beklenen karışımları hızlı ve güvenilir şekilde algılanabilir olarak seçilmelidir. - Cihazın etkili olmasıyla koruyucu önlemler alınana kadar hangi alanların riskli olduğu bilinmelidir. Bu acil alanlarda -yukarıdaki noktalara bağlı olarak-ateşleme kaynaklarından sakınılmalıdır.

  3.7. Ateşleme kaynaklarının patlayıcı ortam ile bir araya gelmesini önlemek Eğer tehlikeli patlayıcı ortamın oluşmasını engellemek mümkün olmuyorsa, onun ateşlenmesi önlenmelidir. Bu, muhtemel ateşleme kaynaklarının azaltılması veya patlayıcı ortam ile bir araya gelmesinin önlenmesi için alınacak koruyucu tedbirlerle başarılabilir. Etkili tedbirler belirlemek için, ateşleme kaynaklarının farklı tipleri ve onlara müdahale yolları bilinmek zorundadır. Muhtemel böyle bir tehlikeli patlayıcı ortam ve ateşleme kaynağı aynı anda bulunuyorsa ve yeri tahmin edilebiliyorsa, buna göre gerekli önlemlerin kapsamı belirlenmelidir. Bu gerekli tedbirler aşağıda tanımlanan bölge(zone) sistemi bazında yapılır. Resim 3. Çok Yaygın Ateşleme Kaynakları 7

  3.8. Tehlikeli Bölgelerin Sınıflandırılması Tehlike Bölgeleri (Hazardous Area) patlayıcı hava-gaz karışımının bulunduğu veya bulunma ihtimalinin olduğu yerlerdir. Patlamayı önleme kurallarının uygulanabilmesi için; yanıcı gaz ve buharlarının havaya karışabilme ihtimalinin olduğu sahaların ve bu sahalar içerisinde yanıcı gaz ve buharlarının bulunabilme ihtimallerinin bilinmesine ihtiyaç vardır. Bunun için bu alanlar aşağıdaki şekilde sınıflandırılmalıdır: Bölge 0: Gaz, buhar ve sis halindeki parlayıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın sürekli olarak veya uzun süre ya da sık sık oluştuğu yerler. (Patlama limitlerinin altında, patlama limitlerinde veya patlama limitlerinin üzerinde devamlı olarak veya uzun süreli periyotlarla bulunduğu ya da bulunma ihtimalinin olduğu sahalar. Gaz bulunma ihtimali: Pa= 1) Bölge 1: Gaz, buhar ve sis halindeki parlayıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın normal çalışma şartlarında ara sıra meydana gelme ihtimali olan yerler. (Patlayıcı karışımın zaman zaman veya periyodik olarak oluşabildiği veya oluşma ihtimalinin olduğu sahalar.

  Gaz bulunma ihtimali: Pa ~ 1) Bölge 2: Gaz, buhar ve sis halindeki parlayıcı maddelerin hava ile karışarak normal çalışma şartlarında patlayıcı ortam oluşturma ihtimali olmayan yerler ya da böyle bir ihtimal olsa bile patlayıcı ortamın çok kısa bir süre için kalıcı olduğu yerler.( Patlayıcı karışımın oluşma ihtimalinin çok az olduğu ortamlar.

  Gaz bulunma ihtimali:0 < Pa < 1) Bölge 20: Havada bulut halinde bulunan yanıcı tozların, sürekli olarak veya uzun süreli ya da sık sık patlayıcı ortam oluşabilecek yerler. Bölge 21: Normal çalışma şartlarında, havada bulut halinde bulunan yanıcı tozların ara sıra patlayıcı ortam oluşturabileceği yerler. Bölge 22: Normal çalışma şartlarında, havada bulut halinde yanıcı tozların patlayıcı ortam oluşturma ihtimali bulunmayan ancak böyle bir ihtimal olsa bile yalnızca çok kısa bir süre için geçerli olduğu yerlerdir.

  8 Tankın içindeki tutuşabilir bir sıvı için bölge sınıflandırması Tutuşabilir tozlar için bölge sınıflandırması

 Resim 4. Bölge (Zone) Sınıflandırması için örnekler Bölge 0 Bölge 1 Bölge 2 Sıvının yüzeyi Bölge 20 Bölge 21 Bölge 22 9 3.9. Koruyucu önlemlerin genişletilmesi Koruyucu önlemlerin genişletilmesi tehlikeli patlayıcı ortamın ortaya çıkma ihtimaline bağlıdır ve bu yüzden Tablo 1’ e göre belirlenmelidir. Tablo 1. Patlayıcı Alanları Bölgelere Ayırma Bölgeleme(Zoning) Ateşleme kaynaklarının(*) güvenli bir şekilde önlenmesi 0 veya 20  Normal operasyonlarda(aksaklık yok)  Önceden görülebilir aksaklıklar durumunda  Nadir aksaklıklar olduğunda 1 veya 21  Normal operasyonlarda(aksaklık yok)  Önceden görülebilir aksaklıklar durumunda 2 veya 22  Normal operasyonlarda(aksaklık yok) (*) 20, 21 ve 22’nci bölgelerde yığın toz ateşlenme ihtimali göz önünde tutulmalıdır. Tablo 1. bütün ateşleme kaynaklarına uygulanabilir.

  3.10. Ateşleme Kaynağı Tipleri Farklı tutuşma kaynaklarından ortaya çıkan tehlikeler kıvılcım, alev, elektrik arkı, yüksek yüzey sıcaklıkları, akustik enerji, optik radyasyon, elektromanyetik dalga ve diğer tutuşma kaynakları gibi muhtemel tutuşma kaynakları oluşmamalıdır. Statik elektrikten kaynaklanan tehlikeler tehlikeli boşalmalar (deşarjlar), ortaya çıkarabilecek elektrostatik yükler uygun tedbirlerle önlenmelidir. Endüksiyon elektriği ve kaçak akımlardan kaynaklanan tehlikeler iletken teçhizat parçalarında, tutuşma yaratabilecek örneğin tehlikeli korozyona, yüzeylerin aşırı ısınmasına ya da kıvılcımlara yol açabilecek endüksiyon elektriği ve kaçak akımlar önlenmelidir. Ateşleme, Değişik Kaynaklarla oluşabilir: • Sıcak yüzeyler • Elektriksel sıçrama ve kıvılcımlar • Elektrostatik boşalım 10 Resim 5. Elektrostatik yüklenmeye yol açabilecek yük ayrılmasına örnekler • Atmosferik boşalım (yıldırım) • Mekanik sürtünme ya da çarpmadan doğan kıvılcımlar • Elektromanyetik yayılım • Ultrasonik • Sabit basınç (şok dalgaları) • İyonlaştırıcı yayılım • Optik yayılım • Kimyasal reaksiyonlar • Açık alevler

 11

  3.11. Patlamaların etkilerinin azaltılması (azaltma önlemleri) Birçok durumda tehlikeli ortamı ve belli olan ateşleme kaynaklarını engellemek mümkün değildir. O zaman önlemler kabul edilebilir çapta bir patlamanın etkisini sınırlandırmaya yönelik alınmalıdır. - patlamaya dayanıklı tasarım, - patlama rahatlaması, - patlamayı bastırma, - patlama yayılmasını ve tutuşmayı önleme Bu önlemler genelde montajla başlayıp patlamaların tehlikeli etkilerinin azaltılması ile bağlantılıdır.

  3.12. Patlamaya dayanıklı ekipman İşletmenin parçaları- örneğin kaplar, kazanlar ve borular- öyle bir inşa edilmelidir ki bir dâhili patlamada kopmaksızın, kırılmaksızın ayakta kalabilmelidir. İşletmedeki parçaların başlangıç basıncı eğer normal ortam basıncından farklıysa bu da göz önünde tutulmalıdır. Genelde, patlamaya dayanıklı tasarımlar ikiye ayrılır: - maksimum patlama aşırı basıncına göre yapılanlar, - patlama rahatlaması veya bastırılmasına uygun, azaltılmış patlama aşırı basıncına göre yapılanlar.

  3.13. Patlamaya dayanıklı tasarım Teçhizat ve koruyucu sistemler, öngörülen ömürleri boyunca emniyetli bir şekilde çalıştırılabilmesi için, patlamaya karşı koruma teknolojisi dikkate alınarak tasarlanmalı ve imal edilmelidir. Teçhizata ve koruyucu sistemlere dâhil edilecek ya da teçhizatta yedek parça olarak kullanılacak parçalar patlamaya karşı koruma amacı doğrultusunda emniyetli çalışacak şekilde tasarlanmalı ve imal edilmeli, üreticinin talimatlarına uygun olarak monte edilmelidir. Yanıcı gaz ya da toz yayabilecek teçhizatlar mümkünse yalnızca mahfazalı yapıda olmalıdır. Malzemelerin koyulduğu ya da alındığı noktalar mümkün olduğunca, doldurma ya da boşaltma sırasında yanıcı malzeme kaçaklarını sınırlayacak şekilde tasarlanmalı ve teçhiz edilmelidir.

 12 Aşırı ısınmadan kaynaklanan tehlikeler, örneğin, dönerken ya da yabancı madde girmesiyle birbiri ile temas halindeki malzeme ya da parçalar arasındaki sürtünme ya da çarpmadan kaynaklanan aşırı ısınma, mümkünse tasarım aşamasında önlenmelidir. Basınç dengeleme (kompanzasyon) işlemlerinden kaynaklanan tehlikeli teçhizat ve koruyucu sistemler, kendilerinden kaynaklanan basınç dengelemeleri tutuşmaya yol açabilecek şok dalgaları ya da baskılar oluşturmayacak şekilde tasarlanmalı ya da entegre ölçü, kumanda ve regülasyon cihazları ile teçhiz edilmelidir. 3.14. Patlama rahatlaması En geniş bakış açısıyla “ patlama rahatlaması” başlangıçta kapalı olan işletmede patlama esnasında patlamanın bir dereceye kadar yayılmasına müsaade edilmesini ifade eder ve bu şekilde güvenli bir havalandırmaya yardım edecek araçların hepsini kapsar. Örneğin patlama olma ihtimali olan bir odanın dışarıya bakan duvarı iç duvarlara göre daha mukavemetsiz yapılır, böylece eğer o oda da bir patlama olursa dış duvar daha mukavemetsiz olacağı için patlama sonucu oluşan basınç dışarı doğru olacaktır. Yine patlama kapıları da patlama rahatlama araçları olarak kullanılabilir. Eğer patlama rahatlamasından sonra havaya yayılan ürünler şahıslar için tehlike oluşturuyor veya çevreye zarar veriyorsa(örneğin zehirli maddeler açığa çıkıyorsa), patlama rahatlamasına izin verilmez.

  3.15. Patlamayı bastırma Patlamayı bastırma sistemleri, patlamaya mümkün olan en erken seviyede tepki verecek ve en etkili şekilde durduracak sistemlerdir ve bu şekilde planlanmalı ve tasarlanmalıdır. 3.16. Patlamanın yayılmasını önleme (explosion decoupling) İşletmenin bir bölümünde meydana gelen patlama işletmenin her bölümüne yayılıyorsa orada ciddi patlamalara sebep olabilir. Bağlantı noktaları ve borularda yayılmanın olayı hızlandırmasıyla patlamanın etkileri şiddetlenebilir. Patlama basıncı öylesine gelişebilir ki normal şartlar altındaki maksimum patlama basıncından da büyük olabilir ve işletmenin parçaları patlama basıncına dayanıklı yapılsalar bile onlara ciddi hasarlar verebilir. Bu yüzden işletmenin bir patlama halinde bu patlamanın yayılmasına neden olacak bölümlerinde, işletmede domino etkisini önlemek için gerekli önlemler alınmalıdır. Patlamanın yayılmasını önlemek; 13 - çabuk harekete geçen mekanik izolasyon, - dar ağızlı alev söndürücü, - alev tutucu, - sızdırmaz kapaklar, - döner vanalar, yardımıyla yapılabilir Patlama tehlikesine neden olabilecek parlayıcı gazlar, buharlar, sisler veya yanıcı tozların isteyerek veya istemeyerek ortaya çıkması halinde, bunların güvenli bir yere uygun şekilde yönlendirilmesi veya uzaklaştırılması sağlanacak, bunun yapılması pratik olarak mümkün değilse yayılmalarını önleyecek başka uygun önlemler alınacaktır.

  3.17. Patlayıcı Ortam Ölçümleri Bir maddenin yanabilmesi için hava ile belirli oranda karışması gerekir. Bu oran her bir yanıcı madde için farklıdır ve bir alt ve üst sınır değeri içinde yani bir değer aralığı biçiminde ifade edilir. Bir yanıcı maddenin hava içinde patlayabileceği en alt sınıra APS(Alt Patlama Sınırı) (LEL-Lower Explosion Limit) ve hacim içinde patlama özelliğini sürdürebileceği en üst sınıra ise ÜPS( Üst Patlama Sınırı) (UEL- Upper Explosion Limit) adı verilir. Literatürde bu tanımlar yanıcılık içinde kullanılır ve Alt Yanma Sınırı(LFL) ile Üst Yanma Sınırı(UFL) olarak tanımlanır. Değer ve kavram olarak bir farklılık içermediği için LEL ve UEL daha yaygın kullanım alanı bulmaktadır. Tablo 2. Bazı kimyasalların alt ve üst patlama değerleri Madde Alt Patlama Sınırı (LEL) % Üst Patlama Sınırı (UEL) % Amonyak 16 25 Aseton 2,6 12,8 Asetilen 3 82 Benzin 1,3 7,1 Hekzan 1,1 7,5 Hidrojen Sülfür 4 44 14 Karbonmonoksit 12,5 74 LPG 2 9 Metan 5 15 Metil Alkol 7,3 36 Tablo 2’de ortam havası içinde bulunan yanıcı madde buharlarının yanabilecekleri(patlayabilecekleri) aralıkları gösteriyor. Bu değerler elbette sabit değil değişkendirler, yanıcılık sınırları üzerinde etkili olan en önemli etken ise ortamdaki sıcaklıklardır. Yangın ve patlama güvenliğinin sağlanabilmesi için ortamdaki yanıcı madde buharlarının APS(LEL) değerlerinin altında olması gerektiği açık bir şekilde görülebilir. Kapalı ortamlardaki yanıcı madde varlığını ölçmek için kullanılan gaz ölçüm detektörleri de bu APS(LEL) değerini belirli kesirlere bölerek ölçüm yapmakta( örneğin 0 –100 APS) ve ortamdaki yanıcı maddenin yanıcılık sınırına ne kadar yakın olduğu hakkında bilgi vermektedir. Bu cihazlar ortamdaki muhtemel maddelere göre kalibre edilmektedir( örneğin metan, yaygın kullanılan alkol veya solventler gibi). Sınırlandırılmış alan çalışmalarında ideal durum, ölçüm yapılan cihazlarda APS(LEL) değerinin sıfır “0” olarak okunmasıdır. Bu durumda içeride sıcak ve/veya ateşli çalışma izni verilebilir. Cihazın üzerinde herhangi bir APS(LEL) değeri okunduğunda giriş izni verilmeden önce mutlak surette havalandırma yapılmalı ve yanıcı maddelerin ortamdan uzaklaştırılması sağlanmalıdır. Ortamda yanıcı madde varken çalışma yapılması zorunlu ise Tablo 3. de verilen değer ve öneriler dikkate alınmalıdır. Tablo 3. APS(LEL) Değerleri ve Giriş Kriterleri Seviye Faaliyet %(0-5) Giriş izni verilir. Kıvılcım çıkaran işler yapılabilir. %(≥ 5- 10) Ölçmeye devam edin, kıvılcım çıkaran tüm faaliyetleri durdurun. Kıvılcım çıkarmayan çalışmalar yapılabilir. 15 %10-%25 LEL Olağanüstü dikkat gerektiren durum. Giriş izni verilmez. ≥ %25 Patlama tehlikesine yaklaşıldığını gösterir. Çalışma alanı havalandırılır ve gerekiyorsa terk edilir.

  Birçok madde için tutuşma sınır değerleri çeşitli kaynaklarda hazır tablolar halinde bulunmaktadır. Ancak bir gaz karışımı söz konusu olduğunda bu gaz karışımını oluşturan bileşenlerin konsantrasyon ve tutuşma sınırları biliniyorsa bu karışımın alt ve üst sınır değerleri Le Chatelier denklemine göre hesaplanır. Zk= 100 / ( X1/Z1+X2/Z2+…+ Xi Zi) Burada Xi saf karışım içindeki bileşenin hacim yüzdesi, Zi ise alt veya üst tutuşma sınırıdır. Tutuşma sınırlarını veren diğer bir ampirik ifade buhar fazındaki parafinler, parafin karışımları ve doğal gaz için: Z1= 8 / n + 0,5 ( ALT SINIR) Z2= 63 / N + 3,5 (ÜST SINIR) şeklindedir. “n” genel formülü CnH2n+2’ den ortalama karbon atomu sayısıdır. Çeşitli bileşenler içeren doğalgaz için “n” yakıt gazı toplam hacimdir.

  4. Patlamadan Korunma İçin Organizasyon Önlemleri Eğer bir işyerinde potansiyel patlama riski varsa, bu çalışma organizasyonunun belli ihtiyaçları karşılama zorunluluğunu gösterir. Organizasyon önlemleri teknik önlemlerin tek başına kâfi gelmediği yerlerde ve patlamadan korunmanın devam ettirilemediği işyerinde alınmak zorundadır. Pratikte, çalışma ortamı teknik ve organizasyon önlemlerinin kombinasyonu ile güvenli hale getirilebilir. Organizasyon önlemleri öyle düzenli bir çalışma prosedürü olmalıdır ki bir patlama esnasında çalışanlar zarar görmemelidir. Düzenlemeler teknik önlemlerin işlediğinden emin olmak için yapılan inceleme, hizmet ve onarımla belirlenmek zorundadır. Organizasyon önlemlerinde çalışma prosedürü ve patlanmadan korunma önlemeleri arasındaki muhtemel etkileşimde göz önünde tutulmalıdır. Bu birleşmiş patlamadan korunma önlemleri çalışanlara,

  16 onların sağlığını ve güvenliğini tehlikeye atmaksızın tahsis edilen işlerini yapabilmeyi temin etmelidir. Aşağıdaki organizasyon önlemeleri uygulanmalıdır: - patlamadan koruma dokümanıyla belirtilen yerlerde yazılı işletme talimatları oluşturulmalı; - çalışanlar patlamadan korunma hususunda eğitilmeli; - çalışanların yeteri kadar ehliyetli olduklarından emin olunmalı; - patlamadan koruma dokümanıyla belirtilen tehlikeli işlerde çalışma izni sistemi (permit-towork system) uygulanmalı; - bakım yapılmalı; - inceleme ve teftiş yapılmalı; - gerekli yerlerde tehlikeli alanlar işaretlenmeli. Resim 6. Patlamadan Korunma İçin Organizasyon Önlemleri Ölçme Bakım İşletme talimatları

Tehlikeli alanların işaretlenmesi Talimatlar 17

  4.1. İşletme talimatları İşletme talimatları işveren tarafından çalışanlara yazılı olarak verilen işyerinde uyulması gereken davranış kurallarını içeren ve bağlayıcılığı olan dokümanlardır. İşletme talimatları işveren veya bu görevi yapmak için tayin edilen ehil bir şahıs tarafından yapılır. İşletme talimatlarının konuları arasında işyerinde patlayıcı ortam riskinin nerede olacağı, patlama riski tehlikesinin mevcudiyeti, nerede hareketli çalışma teçhizatının kullanılacağı, özel kişisel koruyucu donanımın giyilip giyilmeyeceği vb. konular yer alır.

4.2. Çalışan ehliyeti Her bir işyerinde, kendisine tahsis edilen patlamadan korunma görevlerini yerine getirebilecek gerekli tecrübe ve eğitime sahip yeteri kadar çalışan bulunmalıdır.

4.3. Çalışanların eğitimi Patlayıcı ortam oluşabilen yerlerde çalışanlara, patlamadan korunma konusunda yeterli ve uygun eğitim sağlanmalıdır. Bu eğitim patlama tehlikesinin nasıl meydana çıkacağı ve işyerinin hangi bölümlerinde mevcut olduğunu içermelidir. Çalışanlar aşağıdaki durumlarda eğitim almak zorundadır: - işe başlamadan önce, - çalışma yeri veya iş değişikliğinde, - iş ekipmanının değişmesi hâlinde veya yeni teknoloji uygulanması, Çalışanların Eğitimleri, değişen ve ortaya çıkan yeni risklere uygun olarak yenilenir, gerektiğinde ve düzenli aralıklarla tekrarlanır. Ayrıca eğitim tamamlandığında, ne öğrenildiği de kontrol edilmelidir.

  4.4. Çalışma izni sistemi (permit-to-work system) Eğer işletmede yapılacak herhangi bir çalışmanın, tehlikeli bölgede veya yakınında bir patlamaya sebep olma ihtimali varsa, işletmede bu çalışmayı yerine getirmek için o çalışmayı yapacak kişiye yetki vermek zorundadır. Bu birbirini etkileyen tehlikeye sebeb olacak başka çalışmalara da uygulanır. Çalışma izni sistemi böyle durumlarda en kullanışlı sistemdir. Bu bütün ifadeleri kapsayan bir çalışma izni sistemi formuyla uygulanabilir. Örnek: Bir çalışma izni formu asgari; - çalışmanın tam olarak nerede yapıldığını; - üstlenilen çalışmanın açık tanımı,

 18 - tehlikenin tanımlanması, - gerekli tedbirler, bu tedbirleri üstlenen şahsın bu tedbirleri aldığını gösteren imzalı doküman, - kişisel koruyucu donanım ihtiyaçları, - çalışmanın ne zaman başladığı ve ne zaman bitmesi beklendiği, - kabul, onayın bilinmesi, - çalışma boyunca anormal durumların rapor edilmesi, detaylarını içermelidir Bu çalışma bittiğinde işletmede güvenliğin devam edip etmediği kontrol edilmelidir.

  4.5. Bakım ve onarım Tehlikeli bölgelerdeki teçhizatın güvenliği için düzenli bakım gerekmektedir. Bu çeşit bakımı ve onarımı yapan personel patlamaya karşı koruma uzmanının rehberliği altında çalışmalı ve dikkate değer tehlikelerle ilgili bilgilendirilmelidir. Herhangi bir değişiklik ya da onarım yapılmadan önce çalışma esnasında patlama tehlikesinin olmadığı tespit edilmelidir. Bunun için normal olarak resmi yazılı izin belgesi şirket yönetiminden alınmalıdır. Çalışmanın tamamlanmasından sonra hangi işin yapıldığı kaydedilmeli ve tüm ilgili düzenlemenin incelenmiş olduğu doğrulanmalıdır. Ehil bir uzman patlamaya karşı koruma üzerinde olumsuz etkiye sahip olabilen kapsamlı değişiklikleri kontrol etmelidir. Eğer ilgilenilen cihazın üreticisi değişiklikleri yapmışsa bahsedilen durum gerekli değildir. Parçaları veya tamamen birleştirilmiş cihazları değiştirirken, patlamaya karşı korumalı cihazla ilgili karakteristik veriler not edilmelidir. Sadece üreticiden gelen orijinal parçalar kullanılmalıdır. Resim 7.Sıçrayan Kıvılcımlara sebep olan bir çalışmada perdeleme 19

 4.6. Denetleme ve kontrol Bir işyerinde tehlikeli patlayıcı ortam oluşabilecek yerler kullanılmadan önce, patlamayla ilgili bütün güvenlik önlemleri kontrol edilip onaylanmalıdır. İşletmede etkili patlamadan korunma önlemleri alındığı düzenli aralıklarla kontrol edilmelidir. Bu kontrollerin sıklığı alınan önlemin tipine bağlıdır. Bütün bu kontroller yalnızca ehliyetli kişiler tarafından yapılmalıdır. Ehliyetli kişiler aldıkları profesyonel eğitim, tecrübe ve güncel profesyonel faaliyetlerin sonucu olarak patlamadan korunma hususunda ayrıntılı bilgiye sahip kişilerdir.

  4.7. Tehlikeli Alanların İşaretlenmesi Patlayıcı ortam oluşabilecek yerler için uyarı işareti aşağıda belirtilen şekil ve renklerde olacaktır; Uyarı işaretinin belirleyici özellikleri; Üçgen şeklinde, Siyah kenarlar ve sarı zemin üzerine siyah yazı, Sarı zemin işaret alanının en az %50’si kadar olmalıdır. 5. Sonuçlar İşyerlerinde oluşabilecek patlayıcı ortamların tehlikelerinden çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak için patlamadan korunma önlemlerini uygulamak gerekir. “Patlayıcı, parlayıcı ve yanıcı gaz, toz ve buhar” ile çalışmak veya bu maddeleri işlemek zorunda olan iş yerlerinde alınması gereken ilk ve en önemli tedbir, patlayıcı ortam oluşmasını önlemektir. Bu konuda meslek kuruluşlarının tavsiyeleri olduğu gibi “iş sağlığı ve güvenliği” ile ilgili mevzuatın zorlayıcı yaptırım şartları da mevcuttur.

Patlayıcı ortam 20 oluşmasını önlemek için alınan tedbirler iki bölümde incelenmekte olup en öncelikli ve en önemli olanı “Birincil Tedbirler” dir. Birincil tedbirlerde hedef, patlayıcı ortam oluşmasını önlemektir. Diğer bir ifade ile patlama üçgenindeki “A=patlayıcı madde” ve “B=oksijen” ayaklarını bertaraf etmektir. Patlamadan korunma için gerekli alet kullanımından önce, patlayıcı ortamlarla ilgili olarak yapılması gereken ilk ve en önemli tedbir Birincil Önlemleri almaktır. Kullanılan sanayi prosesine göre alınacak tedbirler çok çeşitli ve değişkendir. En çok kullanılan, yaygın yöntemler, ana başlıkları ile aşağıda izah edilmektedir.

  1. En çok kullanılan yöntem, üçgenin Enerji ayağını (C) patlayıcı ortamdan uzak tutmaktır. Örneğin transformatör ve şalt merkezleri gibi tesisler, patlayıcı ortam oluşan veya oluşma ihtimali olan yerlerden çok daha uzağa monte edilirler. Petrol ve kimya sanayinde çok uygulanan bir yöntemdir. Prensip, ateşleme kaynağını patlayıcı ortamdan uzak tutmaktır.

  2. Havanın oksijenini bir şekilde azaltarak, patlama noktasının altına düşürmek de mümkündür. Bir adı da “inertising” olan bu yöntem bazı proseslerde uygulanabilmekte ve ortama, prosesi etkilemeyen bir nevi ölü gaz (inert gaz) pompalanarak, patlayıcı ortam oluşması önlenebilmektedir. Örneğin azot gazı, karbon monoksit veya su buharı pompalanarak oksijen oranı düşürülmektedir. Genelde, havadaki oksijen oranı %10’un altına düştüğünde patlama ihtimali kalmamaktadır.

3. Kullanılan patlayıcı madde oranının “alt patlama sınırının” altında veya “üst patlama sınırını” yukarısında tutulması bazı proseslerde mümkündür. Bu tip proseslerde benzeri bir önlem alınması çok faydalı olabilmektedir.

4. Havalandırma yapılarak patlayıcı gaz veya buharın uzaklaşması sağlanabilir veya patlayıcı ortam oluşması önlenebilir. Prosesin durumuna göre havalandırma kendiliğinden tabii bir şekilde olabileceği gibi havalandırma sistemleri ile havalandırma yapılarak da patlayıcı ortam oluşması önlenebilir. Havalandırma grizulu kömür madenlerinde zorunlu olan bir uygulama yöntemidir. Madenler, hem çalışanların oksijen ihtiyacı ve hem de oluşan metan gazının dışarı atılması için havalandırılmak zorundadır.

  5. Bazı patlayıcı ve yanıcı sıvıların içersine ilave madde katılarak patlama noktası (flash point) yükseltilmekte ve böylece patlayıcı buhar oluşması önlenmektedir. 21

  6. Patlamaya dayanıklı veya patlama tahribatını önleyici tasarım ile de önlem alınabilir. Bu tip önlemler patlamayı tamamen önlemek için değil, tahribatını azaltmak için yapılır. - basınç tahliye vanaları (relief valve) ile patlama anında oluşan basıncın tehlikesiz sahaya yönlendirilmesi sağlanabilir. - patlamayı bastırma (explosion suppression) tertibatları ile patlama enerjisini soğutmak ve ilerlemesini önlemek mümkündür. Bilhassa toz patlamasına karşı uygulama alanı bulunmaktadır.

  7. Patlayıcı gaz veya buhar oluşması “buhar bariyeri” denilen özel tertibatlarla önlenmektedir. Bu yöntem sıvı yakıtlarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Birincil önlemler alınamıyor veya bu önlemlere rağmen patlayıcı ortam ihtimali halen mevcut ise, İkincil önlemlere başvurulur yani tehlikeli patlayıcı ortamların ateşlenmesini engellemek gerekir. Bu iki yolda mümkün olmuyorsa patlamaların etkisini azaltıcı önlemler alınmalıdır. Bu koruyucu önlemleri almanın birbiriyle bağlantılı birçok aşaması vardır.(örneğin tasarım, uygun teçhizat ve kişisel koruyucu donanım kullanımı, vb.)

 Patlamadan korunma önlemleri sadece maddi birtakım tedbirlerin alınmasıyla etkili olması beklenemez. Bu koruyucu önlemelerin etkili olabilmesi için işveren ve çalışanların sorumluluklarını tam manasıyla yerine getirmesi ve sorumluluk bilincinin gelişmesi içinde patlamadan korunma önlemleriyle ilgili hem işverenin hem de çalışanların periyodik aralıklarla eğitim alması gerekir.

  22 6. Kaynaklar 1. Arme İstisnai Eğitim ve Danışmanlık Hiz. Ltd. Şti.“Sınırlandırılmış alanlarda güvenli çalışma” Önlem dergisi 2008; 3: 47-51. 2. Sarı M. K., Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Elektrik Aygıtları ve Patlayıcı Ortamlar Hakkında Genel Bilgi. E.M.O. 3. European Commission Directorate-General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities Unit D.4, “Non-binding guide to good practice for implementing Directive 1999/92/EC “ATEX” (explosive atmospheres)”, (April 2003) 4. T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması Hakkında Yönetmelik, 26 Aralık 2003 tarih ve 25328 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır

TEHLİKELİ MADDELERİN KARAYOLUYLA TAŞINMASI HAKKINDA YÖNETMELİK

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, tehlikeli maddelerin; insan sağlığı ve diğer canlı varlıklar ile çevreye zarar vermeden güvenli ve düzenli bir şekilde kamuya açık karayoluyla taşınmasını sağlamak; bu faaliyetlerde yer alan gönderenlerin, alıcıların, dolduranların, yükleyenlerin, boşaltanların, paketleyenlerin, taşımacıların ve tehlikeli maddeleri taşıyan her türlü taşıt sürücüleri veya operatörlerinin hak, sorumluluk, yükümlülük ve çalışma koşullarına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik;

a) Karayolu ile yapılan tehlikeli madde taşımacılığını, tehlikeli maddeleri gönderenleri ve bu maddelerin alıcılarını, tehlikeli maddeleri dolduran, yükleyen, boşaltan ve paketleyenleri, maksada uygun teknik özelliklere sahip her türlü taşıt ile taşıma yapan taşımacıları, tehlikeli madde yüklü her türlü taşıtı kullanan sürücü ve operatörleri, işletmecileri ve bu faaliyetlerde kullanılan her türlü taşıt, araç, gereç, paket ve benzerlerini,

b) Türkiye sınırları içerisindeki karayolları üzerinde yabancı plakalı taşıtlarla yapılan uluslararası taşımaları,

c) 11/6/2009 tarihli ve 27255 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Karayolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında yetki belgesi alma zorunluluğundan muaf olan ve kendi iştigal konusu ile ilgili özmal taşıtlarıyla tehlikeli madde taşımacılığı yapan veya yapacak kamu kurum ve kuruluşlarını,

ç) Türk Silahlı Kuvvetler (Jandarma Genel Komutanlığı dahil) adına yapılan, ancak silahlı kuvvetlerin doğrudan sorumluluğu veya danışmanlığı altında olmayan, ticari yükleniciler tarafından yapılan tehlikeli mal taşımacılığını,

kapsar.

(2) Bu Yönetmelik,

a) Uluslararası anlaşmalar ile savaş hali ve olağanüstü hallerde uygulanacak mevzuat hükümlerine göre yapılan taşıma işlemlerini,

b) Türk Silahlı Kuvvetlerine (Jandarma Genel Komutanlığı dahil) ait olan ya da Türk Silahlı Kuvvetlerinin temsilcilerinin refakat ettiği taşıtlarla yapılan taşıma işlemlerini,

c) Emniyet Genel Müdürlüğüne ait olan ya da Emniyet Genel Müdürlüğü temsilcilerinin refakat ettiği taşıtlarla yapılan taşıma işlemlerini,

kapsamaz.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik;

a) 26/9/2011 tarihli ve 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 10/7/2003 tarihli ve 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu, 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu, 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanuna dayanılarak,

b) 30/11/2005 tarihli ve 5434 sayılı Kanun ile kabul edilen Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşmasına paralel olarak,

hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) ADR: Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşmasını,

b) Alıcı: Taşıma evrakı, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi veya taşıma senedinde belirtilen eşyanın teslim edileceği işletmeyi,

c) ADR Uygunluk Belgesi/Taşıt Uygunluk Belgesi: ADR Bölüm 9.1.3’te belirlenen ve taşıtın tescil edildiği ülkenin yetkili otoritesi veya yetkili otorite tarafından yetkilendirilen kuruluş tarafından verilen belgeyi,

ç) Bakanlık: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığını,

d) Boşaltan: Paketli veya dökme olarak taşınan tehlikeli maddeleri taşıt, tank veya konteynerlerden boşaltan işletmeleri,

e) Çok bölmeli gaz konteyneri: Bir bağlantı elemanıyla birbirine bağlanan ve sabit bir yüzeye tutturulmuş birden fazla bölümler veya elemanlar içeren yapıyı,

f) Dolduran: Tehlikeli maddeleri; tanklara, tankerlere, mobil tanklara ya da tank konteynerlere, tüplü gaz tankerlerine, çok bölmeli gaz konteynerine, bir araca veya büyük veya küçük bir konteynere dökme olarak dolum yapan işletmeleri,

g) Gaz: ADR Bölüm 2.2.2.1.2’de ifade edilen maddeleri,

ğ) (Değişik:RG-31/12/2015-29579) Gönderen: Kendi adına veya bir üçüncü şahıs adına tehlikeli maddeleri gönderen işletmeyi ayrıca, taşıma işlemi bir taşıma sözleşmesine bağlı olarak yürütülüyorsa, sözleşmede “Gönderen” olarak belirtilen kişiyi,

h) IMDG Kod: Tehlikeli yüklerin denizyoluyla taşınmasına ilişkin uluslararası kodu,

ı) İstiap haddi/Taşıma kapasitesi: Bir taşıtın veya aracın güvenle taşıyabileceği ve imalat standardında belirtilen en çok yük ağırlığı ve hizmetli sayısını,

i) İşletme: Kamu kurum ve kuruluşları da dahil olmak üzere, kâr amacı bulunup bulunmadığına bakılmaksızın bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerde bulunan gerçek ve tüzel kişileri,

j) Kanun: 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanununu,

k) Konteyner: Bir taşıma donanımı parçası olarak, yükleme biçimi korunarak veya bozulmadan birden çok taşıma türüyle taşınmasına imkân verebilen, taşıma yolunda aktarma ve istiflemeye, kolaylıkla doldurulup boşaltılmaya, birçok kez kullanılmaya uygun ve dayanıklı malzemeden imal edilmiş kabı,

l) Meskun mahal: İl, ilçe, kasaba, köy, toplu işyeri veya sanayi bölgeleri gibi insanların topluca yaşadıkları alanları ve bu alanların bitiminden 500 metreye kadar olan mesafeyi,

m) Özmal taşıt: Araç tescil belgesinde yetki belgesi sahibi adına kayıtlı taşıtı,

n) Paketleyen: Tehlikeli maddeleri, büyük paketler ve orta boy hacimli konteynerler de dahil olmak üzere, değişik cinsteki kaplara yerleştiren ve gerektiğinde paketleri taşınmak üzere hazır hale getiren, tehlikeli maddeleri paketleten ya da bu malların paketlerini, etiketlerini değiştiren işletmeleri,

o) Patlayıcı madde: ADR Bölüm 2.2.1’de ifade edilen maddeleri,

ö) Tank-konteyner/taşınabilir tank işletmecisi: Tank konteyner, taşınabilir tank ya da tankerlerin, adına kayıtlı olduğu ya da bunları bir sözleşmeye dayalı olarak işleten işletmecileri,

p) Taşıma evrakı: ADR Bölüm 5.4.1’deki bilgileri içerecek şekilde gönderen tarafından düzenlenmiş belgeyi,

r) Taşıma irsaliyesi: Taşıma faaliyetinde bulunanların, taşınmasını üstlendikleri bir veya birden çok gönderilen ve gönderene ait aynı taşıtta, aynı zamanda taşınan eşya veya kargo için ilgili mevzuat hükümleri uyarınca düzenlenen belgeyi,

s) (Değişik:RG-27/8/2014-29101) Taşımacı: Karayolu Taşıma Yönetmeliğine göre C1, C2, K1, K2, L1, L2, M1, M2, M3, N1, N2, R1, R2 yetki belgesi sahiplerini,

ş) Taşınabilir basınçlı ekipman: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının 31/12/2012 tarihli ve 28514  4 üncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği (2010/35/AB)’nde tanımlanan kapları,

t) Taşıt (Araç): Karayolunda tehlikeli madde taşımacılığı yapılması amacıyla ilgili mevzuata uygun olarak imal edilen en az dört tekerlekli ve azami tasarım hızı 25 km/s’den fazla olan kamyon, kamyonet, tanker ve bunlar tarafından çekilmesine izin verilen römorklar ile çekici türündeki taşıtlarla çekilen yarı römork veya römork türündeki taşıtlar ile bu amaçla özel donanımı bulunan diğer taşıtları,

u) Tehlike etiketi: Tehlikeli yük taşımacılığında kullanılan ambalajlardaki yüklerin, sınıf, tehlike derecesi ve muhteviyatı gibi özelliklerini ifade eden harf, rakam ve şekillerin yer aldığı etiketi,

ü) Tehlikeli madde (Tehlikeli yük): ADR Bölüm 3.2’deki tehlikeli malların listelendiği Tablo A’da yer alan maddeleri,

v) Tehlikeli madde güvenlik danışmanı: İfa edeceği görev ve nitelikleri ADR Bölüm 1.8.3’te belirtilen ve alması gereken eğitime istinaden Bakanlıkça yetkilendirilmiş gerçek kişiyi,

y) Turuncu plaka: ADR Bölüm 5.3.2.2’de tanımlanan özellikteki plakaları,

z) Tüplü gaz tankeri: Birbirine manifoltlarla bağlı ve bu araca kalıcı olarak sabitlenmiş 450 litreden fazla kapasiteli tanklardan oluşan bir aracı,

aa) UN numarası: ADR Bölüm 3.2’de Tablo A’da yer alan tehlikeli maddeleri tanımlayan dört basamaklı Birleşmiş Milletler Numarasını,

bb) Yazılı talimat: ADR Bölüm 5.4.3’te belirtildiği şekilde, taşıyıcı tarafından sürücüye verilmek üzere hazırlanan ve taşıma esnasında oluşabilecek bir kaza durumunda alınacak tedbirler ile taşınan maddelerle ilgili özelliklerin yazılı olduğu belgeyi,

cc) Yetkilendirilmiş kuruluş: TSE ISO/IEC 17020 standardına uygun dokümantasyona sahip olduğu Bakanlıkça tespit edilen ve yetkilendirilmesini müteakip bir yıl içerisinde yetki kapsamında TSE ISO/IEC 17020 standardına göre Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edilen kuruluşu,

çç) Yükleyen: Paketli veya dökme tehlikeli maddelerin içerisinde bulunduğu ambalaj, konteyner veya portatif tankları bir aracın içine veya üzerine veya bir konteynerin içine yükleyen işletmeleri,

dd) (Ek:RG-30/12/2016-29934) Tamamlanmış araç: İlgili mevzuata uygun olarak çok aşamalı tip onayı veya 26/10/2016 tarihli ve 29869 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre uygunluk belgesi alınarak imal edilen aracı,

ee) (Ek:RG-30/12/2016-29934) Relay tankeri: Karayolu yol inşaatı için bitüm taşımacılığında kullanılan ve tank içindeki bitümün ısıtılmasını sağlamak veya belirli sıcaklığın altına düşmesini engellemek için brülörlerle donatılmış olan tankeri,

ff) (Ek:RG-30/12/2016-29934) U-Net Otomasyon sistemi: Bakanlığın elektronik ortamdaki bilgi kayıt sistemini,

ifade eder.

(2) (Ek:RG-30/12/2016-29934) Bu Yönetmelikte yer alan ancak birinci fıkrada tanımlanmayan ifadeler için ADR’de belirtilen tanımlar esas alınır.

İKİNCİ BÖLÜM

Taşımacılık Faaliyetlerine İlişkin Genel Kurallar

Taşımacılık faaliyetlerinde genel kurallar

MADDE 5 – (1) Tehlikeli maddeler kamuya açık karayolunda, bu Yönetmelik ve ADR hükümlerine uygun olarak ekonomik, kontrollü, seri, güvenli, insan sağlığına zarar vermeden ve çevreye olumsuz etkisi en az olacak şekilde taşınır.

(2) ADR Bölüm 3.2 Tablo A ve Bölüm 3.3’te belirtilen taşınması yasaklanan tehlikeli maddeler taşınamaz.

(3) Tehlikeli maddelerin taşınmasında yer alan taraflar, hasar ve yaralanmaları önleyebilmek ve gerekirse bunların etkisini en aza indirebilmek için ön görülebilen risklerin yapısını ve boyutunu göz önünde bulundurarak bu Yönetmeliğe ve ADR hükümlerine uygun tedbirleri almak zorundadırlar.

(4) (Değişik:RG-27/8/2014-29101) Tehlikeli maddelerin karayolu ile taşınmasında; ADR Bölüm 6’da tanımlanan ve Bakanlıkça veya ADR’ye taraf bir ülkenin yetkili otoritesince yetkilendirilmiş kuruluşlar tarafından test edilip UN Numarası verilerek sertifikalandırılmış olan ambalajların kullanılması zorunludur.

(5) Tehlikeli madde taşımacılığında ADR’de tanımlanan etiket, işaret ve turuncu plakaların kullanılması zorunludur.

(6) (Ek fıkra:RG-31/12/2015-29579) Tehlikeli madde taşımacılığında kullanılan araçlarda, muafiyet kapsamındaki taşımalar hariç olmak üzere, ADR 8.1.4’te belirtilen asgari sayı ve kapasitede yangınla mücadele teçhizatının bulundurulması zorunludur.

(7) (Ek fıkra:RG-31/12/2015-29579) Tehlikeli madde taşımacılığında kullanılan araçlarda, muafiyet kapsamındaki taşımalar hariç olmak üzere, ADR 8.1.5’te belirtildiği şekilde genel ve kişisel koruyucu teçhizatın bulundurulması zorunludur.

Yetki belgesi sahibi olma zorunluluğu

MADDE 6 – (1) (Değişik:RG-27/8/2014-29101) Bu Yönetmelik kapsamında taşımacılık faaliyetinde bulunacak gerçek ve tüzel kişiler, Karayolu Taşıma Yönetmeliğine göre C1, C2, K1, K2, L1, L2, M1, M2, M3, N1, N2, R1, R2 yetki belgelerinden herhangi birine sahip olmak zorundadırlar.

(2) Kendi faaliyetleri ile ilgili olarak özmal araçlarıyla ticari olmayan taşıma yapacak kamu kurum ve kuruluşlarının; tehlikeli madde taşımaları için bu Yönetmeliğe uymak kaydı ile Karayolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında herhangi bir yetki belgesine sahip olmaları gerekmez.

(3) Bu Yönetmelik ve ADR’ye göre tehlikeli maddelerin karayoluyla taşımacılığı alanında faaliyet gösteren; dolduran, paketleyen, yükleyen, gönderen, alıcı, boşaltan ve tank-konteyner/taşınabilir tank işletmecileri, bu faaliyet alanlarından biri veya birden fazlası için Bakanlığa başvurarak Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi almaları zorunludur. Faaliyet Belgesinin düzenlenmesine ilişkin hususlar Bakanlıkça belirlenir.

Taşıt uygunluk belgesi ve izin alma zorunluluğu

MADDE 7 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında taşıma yapacak yetki belgesi sahipleri ile kamu kurum ve kuruluşları, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan tabloda sınıfları belirtilen tehlikeli madde ve eşyaları taşıyabilmek için söz konusu tabloda belirtilen ilgili veya yetkili mercilerden izin almak zorundadırlar. Söz konusu izinler, izin alma tarihinden itibaren en fazla bir yıl geçerli olacak şekilde düzenlenir.

(2) ADR Bölüm 3.2 Tablo A’da yer alan bir kısım tehlikeli maddelerin taşınmasında kullanılacak taşıtlar (EX/II, EX/III, FL, OX, AT ve MEMU) ADR Bölüm 9’da belirtilen hükümlere uygun olması gerekir. Söz konusu taşıtların, Türkiye’deki ilk muayenesinde, Bakanlık veya Bakanlığın yetkilendirdiği kurum/kuruluşça verilmiş Taşıt Uygunluk Belgesi (ADR Uygunluk Belgesi) ile belgelendirilmesi zorunludur.

(3) Bakanlık, ADR Bölüm 9’da tanımlanan taşıtların, dönemsel teknik muayenelerinin yapılması ve bunun sonucunda ADR Uygunluk Belgesinin geçerlilik süresinin uzatılmasına yönelik olarak ayrı bir düzenleme yapar.

(4) (Ek:RG-30/12/2016-29934) ADR gerekliliklerini karşılamayan 2014 ve öncesi model yılına sahip ve Taşıt Durum Tespit Belgesi/Taşıt Uygunluk Belgesi almış tamamlanmış araçların (römork/yarı römork hariç) üst yapıları, Bakanlıkça yayımlanan usul ve esaslarda belirtilen teknik kriterleri karşılamaları şartıyla, ADR’ ye uygun üretilmiş 2015 ve sonrası model yılına sahip araçlara aktarılabilir. Bu durumda ilgili araçlara model yıllarına bakılmaksızın Taşıt Uygunluk Belgesi düzenlenir.

(5) (Ek:RG-30/12/2016-29934) Karayolu yol inşaatları için bitüm taşımacılığında kullanılan ve yükün belirli sıcaklığın altına düşmesini engellemek için brülörle donatılmış, 2014 model ve önceki yıllarda üretilmiş relay tankerlerine Bakanlıkça belirlenen teknik kriterleri karşılamaları halinde, 2015 model ve sonraki yıllarda üretilmiş relay tankerlerine ise ADR`de belirtilen yanmalı ısıtıcılar dışında kalan diğer şartları sağlamaları şartıyla Taşıt Uygunluk Belgesi düzenlenir.

Tehlikeli mal taşımacılığı sürücü eğitim sertifikası alma zorunluluğu

MADDE 8 – (1) Bu Yönetmelik ve (ADR) hükümlerine uygun olarak ulusal ve uluslararası karayollarında tehlikeli yük taşımacılığı yapacak şoförlerin, Tehlikeli Mal Taşımacılığı Sürücü Eğitim Sertifikası (SRC5)/ADR Şoför Eğitim Sertifikasına sahip olmaları zorunludur.

Tehlikeli madde taşıyan araçlarda bulundurulması gerekli olan belgeler

MADDE 9 – (1) Tehlikeli madde taşıyan araçlarda aşağıdaki belgelerin bulundurulması zorunludur:

a) ADR Bölüm 5.4.1’de belirtildiği şekilde düzenlenen taşıma evrakı,

b) ADR Bölüm 8.2.2.8’de belirtildiği şekilde Tehlikeli Madde Taşımacılığı Sürücü Eğitim Sertifikası (SRC5),

c) Araçta görevli her personel için resimli kimlik belgesi (nüfus cüzdanı, sürücü belgesi veya pasaport),

ç) ADR Bölüm 5.4.3’te belirtildiği şekilde, taşımacı tarafından sürücüye verilmek üzere hazırlanan yazılı talimat,

d) Birden fazla modla taşınan tehlikeli yükler için ADR Bölüm 5.4.5’teki Çok Modlu Tehlikeli Mal Taşıma Formu,

e) Taşıtlar için geçerli ADR uygunluk belgesi,

f) ADR’de tanımlanan Sınıf 1 (Mülga ibare:RG-30/12/2016-29934) (...) ve Sınıf 7 tehlikeli yüklerin taşınmasında, bu Yönetmelik kapsamında belirlenen ilgili/yetkili mercilerden alınmış taşıma izin belgesinin fotokopisi,

g) Tehlikeli madde taşımacılığı yapan taşıtlara ait Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atık Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası poliçesi.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Taşımacılık Faaliyetinde Yer Alan Tarafların Hak, Sorumluluk ve Yükümlülükleri

Gönderenin yükümlülükleri

MADDE 10 – (1) Gönderen, taşınmak üzere sevk edilen malı ADR hükümlerine uygun bir biçimde teslim etmek zorundadır. Ayrıca gönderen;

a) Tehlikeli maddelerin taşınmasının, Bakanlıktan uygun yetki belgesi almış olanlarca yapılmasını ve özel izin gereken durumlarda bu iznin alınmış olmasını sağlamakla,

b) Tehlikeli malların ADR hükümlerine uygun olarak sınıflandırılmış bir şekilde taşınmasını sağlamakla,

c) Taşımacıya ADR Bölüm 5.4.3’te belirtildiği şekilde hazırlanmış yazılı talimatı ve taşıma için gerekli olan; taşıma evrakı, izinler, onaylar, bildiriler, sertifikalar ve diğer belgeleri vermekle,

ç) Yükün yapısına ve özelliklerine uygun araç kullanılmasını sağlamakla,

d) Taşıma şekli ve taşıma kısıtlamalarına uygun hareket etmekle,

e) Boş durumdaki temizlenmemiş ve dezenfekte edilmemiş tankerler, mobil tanklar, tüplü gaz tankeri, çok bölmeli gaz konteyner, tank konteynerler ve taşınabilir tanklar gibi araçlar ile büyük veya küçük konteynerlerinde uygun olarak işaretlenmiş, etiketlenmiş olmasını ve boş durumdaki temizlenmemiş tankerlerin doluları kadar sızdırmaz olmasını sağlamakla,

f) İzlenecek güzergâhlar ile ilgili gerekli bilgileri vermekle,

g) ADR Bölüm 1.4.2.1’de yer alan diğer yükümlülükleri yerine getirmekle,

yükümlüdür.

Paketleyenin yükümlülükleri

MADDE 11 – (1) Paketleyen ADR’nin;

a) Paketleme ve birlikte paketleme ile ilgili mevzuatına ve kurallarına,

b) Paketleri taşınmaya hazırlıyorsa, paketleri işaretleme ve etiketleme ile ilgili mevzuatına ve kurallarına,

c) 1.4.3.2’de yer alan diğer kurallarına,

uymakla yükümlüdür.

Yükleyenin yükümlülükleri

MADDE 12 – (1) Yükleyen;

a) Tehlikeli maddeleri, ancak ADR hükümlerine uygun şartların sağlanmış olması halinde taşıta yüklemekle,

b) Paketlenmiş tehlikeli maddeleri ya da temizlenmemiş boş paketleri taşımacıya verirken paketlerin zarar görüp görmediğini kontrol etmekle,

c) Hasarlı veya sızdırma riski taşıyan ya da boş temizlenmemiş tehlikeli madde paketini hasar giderilene kadar yüklememekle,

ç) Tehlikeli maddelerin yüklenmesi ve elleçlenmesi ile ilgili mevzuata ve özel kurallara uymakla,

d) Paketler ve ekipman üzerinde bulunması gereken tehlike işaretleri ve etiketlerin bulunmasını ve bulundurulmasını sağlamakla,

e) Tehlikeli maddeleri konteynere yükledikten sonra konteynerin gerekli tehlike işaretleri ile işaretlenmesini ve etiketlendirilmesini sağlamakla,

f) Paketleri yüklerken, araç içinde var olan diğer yükleri de göz önüne alarak, birlikte yükleme yasaklarına ve ayrıca besin ve gıda maddelerinin ya da hayvan yemlerinin ayrı tutulması kurallarına uymakla,

g) Taşınan tehlikeli madde, maddenin UN Numarası, taşımada kullanılan resmi adı ve eğer mümkünse paketleme grubu ile ilgili olarak sürücüyü bilgilendirmekle,

ğ) ADR Bölüm 3.4’e göre sınırlı miktarda ambalajlanan tehlikeli maddelere ilişkin muafiyetler kapsamında taşıma yapılıyorsa; paketlerin üzerine sınırlı miktar etiketi ve UN numarasını bulundurmakla,

h) Tehlikeli maddeleri yükleyecek personelin bu konuda eğitim almış olmasını sağlamak ve gerektiğinde bu eğitim belgelerini ibraz etmekle,

ı) Taşıtlara yükleme yaptığı sırada taşıtların yakın çevresinde ateş yakılmasına, açık ışıklandırma yapılmasına ve sigara içilmesine izin vermemekle, kıvılcım çıkma özelliğine sahip cisimler bulundurmamakla ve bu özelliğe sahip giysilerle çalışmaya müsaade etmemekle,

i) Araçlara yüklenecek tehlikeli maddelerin ADR Bölüm 7.5.7’de belirtilen yükleme emniyet kurallarına göre yapılmasını sağlamakla,

j) ADR Bölüm 1.4.3.1’de yer alan hükümleri yerine getirmekle,

yükümlüdür.

Dolduranın yükümlülükleri

MADDE 13 – (1) Dolduran;

a) Dolum öncesinde, tankların ve gerekli ekipmanın teknik olarak eksiksiz ve taşımaya uygun olmasını sağlamakla,

b) Tehlikeli madde taşınmasında kullanılan taşıtların, tankların ve ekipmanın test, muayene ve kontrol sürelerinin geçerliliğini kontrol etmekle,

c) Dolumu yapılacak tehlikeli maddelere uygun olan ve bu hususta uygunluk belgesi bulunan tanklara dolum yapmakla,

ç) Dolum esnasında birlikte yükleme kurallarına uygun hareket etmekle,

d) Doldurulan madde için izin verilen azami doldurma oranını (doldurma derecesi) ve azami dolum hacim oranını geçmemekle,

e) Dolumu yaptıktan sonra tankın kapak bölümlerinin sızdırmazlığını kontrol etmekle,

f) Doldurulan tehlikeli maddelerin tankın dış yüzeyine bulaşmadığını kontrol etmekle,

g) Tehlikeli maddeleri taşınması için hazırlarken, turuncu ikaz levhalarının, plakaların ya da etiketlerin tank, taşıt, tank konteyner, büyük ve küçük konteynerlerin yanı sıra tehlikeli madde paketlerinin de üzerine kurallara uygun bir biçimde takılmasını sağlamakla,

ğ) Taşıtlara dolum yaptığı sırada, taşıtların yakın çevresinde ateş yakılmasına, açık ışıklandırma yapılmasına ve sigara içilmesine izin vermemekle, kıvılcım çıkma özelliğine sahip cisimler bulundurmamakla ve bu özelliğe sahip giysiler ile çalışmaya müsaade etmemekle,

h) ADR Bölüm 1.4.3.3’te yer alan diğer hükümleri yerine getirmekle,

yükümlüdür.

Taşımacının yükümlülükleri

MADDE 14 – (1) Taşımacı;

a) Taşınacak olan tehlikeli maddelerin taşınma aşamasında bu Yönetmelik hükümlerine uygun olduğunu kontrol etmekle,

b) Taşıma için gerekli olan tüm belgelerin taşıtta eksiksiz ve doğru olarak bulunmasını sağlamakla,

c) Taşıtlarda, mobil tanklarda ve yüklerde görsel olarak belirgin sızıntı, çatlak ya da eksik ekipman olmadığını kontrol etmekle,

ç) Tanker, mobil tank, tüplü gaz tankeri, çok bölmeli gaz konteyneri, hareketli tank ve tank konteynerlerin test, muayene ve kontrol sürelerinin dolup dolmadığını kontrol etmekle,

d) Taşıtların istiap hadlerine uygun olarak yüklenmesini sağlamakla,

e) Tehlike etiketlerinin ve işaretlerinin taşıtların üstüne takılmasını sağlamakla,

f) Araç sürücüsü için yazılı talimatlarda belirtilmiş olan teçhizatların araçta bulunmasını sağlamakla,

g) Taşıma belgeleri ve beraberinde bulunması gereken belgeleri incelemek ve taşıt, konteyner ve yükün bunlara uygun olmasını sağlamakla,

ğ) Tankerlerin ADR’de tanımlanmış olan amaçların dışında kullanılmasını önlemekle,

h) Sürücüye yazılı talimatları vererek okumasını ve anlamasını ve gerektiği şekilde uygulayabilmesini sağlamakla,

ı) Taşınan madde ile ilgili varsa miktar sınırlamalarına uymakla,

i) Taşınan tehlikeli maddenin özelliğine uygun ve geçerli Tehlikeli Mal Taşımacılığı Sürücü Eğitim Sertifikası (SRC5)/ADR Şoför Eğitim Sertifikasına sahip sürücüleri istihdam etmekle,

j) Yaptığı taşımalarda meydana gelen kazalarla ilgili olarak, ADR hükümlerine göre hazırlanmış bir raporu kaza tarihinden itibaren en geç otuz gün içerisinde Bakanlığa vermekle,

k) Bu Yönetmelikte belirtilen şartlardan herhangi birinin ihlal edilmiş olduğunu tespit ederse, söz konusu ihlal giderilinceye kadar taşımayı başlatmamakla,

l) Taşıma sırasında, taşımanın güvenliğini tehlikeye sokacak bir ihlal oluşursa, trafik güvenliği, gönderilen maddenin güvenliği ve kamu güvenliği bakımından, taşımayı söz konusu ihlal ortadan kaldırılıncaya kadar, derhal durdurmakla, taşımayı ancak gerekli şartlar yerine getirildiği takdirde devam ettirmekle,

m) Yüke uygun olan tank veya konteynerlerin kullanılmasını sağlamakla,

n) Taşıtlara yükleme ve boşaltma yapıldığı sırada taşıtların yakın çevresinde ateş yakılmasına, açık ışıklandırma yapılmasına ve sigara içilmesine izin vermemekle, kıvılcım çıkma özelliğine sahip cisimler bulundurmamakla ve bu özelliğe sahip giysiler ile çalışmaya müsaade etmemekle,

o) ADR Bölüm 1.4.2.2’de yer alan hükümleri yerine getirmekle,

yükümlüdür.

Taşıt sürücüsünün ve araçta bulunan diğer görevlilerin yükümlülükleri

MADDE 15 – (1) Taşıt sürücüsü ve araçta bulunan diğer görevliler;

a) Yangın söndürme cihazlarının kullanımı konusunda bilgi sahibi olmakla,

b) Tehlikeli madde içeren ambalajları açmamakla,

c) Taşınabilir yanıcı aydınlatma aletleriyle ve yüzeyi metal alaşımlı olan aletlerle taşıta binmemekle,

ç) Taşıtlara yükleme, doldurma ve boşaltma yapıldığı sırada taşıtların yakın çevresinde ateş yakılmasına, açık ışıklandırma yapılmasına ve sigara içilmesine izin vermemekle, kıvılcım çıkma özelliğine sahip cisimler bulundurmamakla ve bu özelliğe sahip giysilerle çalışmamakla,

d) Yükleme, doldurma ve boşaltma sırasında zorunlu hallerin dışında taşıtın motorunu kapalı tutmakla,

e) Tehlikeli madde yüklü taşıtı park halinde iken el frenini çekili vaziyette bulundurmakla,

f) Tehlikeli madde yüklü taşıt ve tanklar üzerinde bulundurulması zorunlu etiket, levha ve turuncu plakaların takılmasını ve usulüne uygun boşaltılarak temizlenmiş olan araçların üzerinden bu etiket, levha ve turuncu plakaların çıkarılmasını sağlamakla,

g) Ambalajı hasar görmüş olan paketleri taşımamakla,

ğ) Tehlikeli madde sızıntısı olması veya böyle bir ihtimalin bulunması durumunda, taşıma yapmamakla,

h) Tehlikeli madde yüklü veya tehlikeli maddeyi boşalttığı halde temizlenmemiş taşıtları, doldurma ve boşaltma süresi dışında, meskûn mahallerde park etmemekle,

ı) Karayolunun kullanımıyla ilgili yasak ve sınırlamalara uymakla,

i) Taşıtın istiap haddine uygun yüklendiğini kontrol etmek ve istiap haddinin üstünde yüklenmiş olan taşıtı kullanmamakla,

j) (Mülga:RG-27/8/2014-29101)

k) Tankların kullanımı, motorun çalıştırılması ve özel sınıf veya maddelere ilişkin ek gereklilikler ile ilgili ADR hükümlerine uymakla,

l) Tehlike anında yazılı talimatlarda belirtilen tedbirleri almakla,

m) Taşınmakta olan tehlikeli maddeler, özellikle herhangi bir kaza veya uygunsuzluk durumunda, üçüncü kişiler için risk teşkil ediyorsa ve söz konusu risk hemen ortadan kaldırılamıyor ise bu tehlikeli durumun gerçekleştiği bölgeye en yakın yetkili makamlara ulaşarak gerekli olan tüm bilgileri iletmekle veya iletilmesini sağlamakla,

n) Taşıma sırasında gerekli belgeleri ve ekipmanı yanında bulundurmakla,

o) Tünel, tüp geçit ve köprü geçişlerinde trafiğin durması halinde, ikaz ışıklarını yakmak, taşıtın ön ve arkasındaki taşıtlarla olan güvenlik mesafesine dikkat etmek ve motoru kapatmakla,

ö) Boşaltım alanında güvenlik önlemlerinin tam olarak alınmış olduğunu ve boşaltma işleminde kullanılan donanımın düzgün olarak çalışıyor olduğunu kontrol etmekle,

yükümlüdürler.

Alıcının yükümlülükleri

MADDE 16 – (1) Alıcı;

a) Yükün teslim alınmasına engel bir durum olmadıkça yükün kabulünü ertelememekle,

b) Kullanılan taşıt ve konteynerlerin boşaltıldıktan sonra öngörülen fiziksel ve kimyasal temizlik işlemlerinin ADR hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini, bu işlemlerden sonra aracın üzerindeki tehlike işaretlerinin çıkartılmasını ve boşaltma, temizleme, zehirden arındırma gibi işlerde diğer kişilerin hizmetlerinden yararlanıyorsa, ADR hükümlerine uygun tedbirlerin alınmasını sağlamakla,

c) Konteyner kullanılması durumunda, ADR hükümlerinin ihlal edildiğinin tespit edilmesi halinde, ihlal durumu düzeltilmeden konteyneri taşıyıcıya teslim etmemekle,

ç) Boşaltım alanında güvenlik önlemlerinin tam olarak alınmış olmasını sağlamakla ve boşaltma işleminde kullanılan donanımın düzgün olarak çalıştığını kontrol etmekle,

d) Taşıtlardan boşaltma yapıldığı sırada taşıtların yakın çevresinde ateş yakılmasına, açık ışıklandırma yapılmasına ve sigara içilmesine izin vermemekle, kıvılcım çıkma özelliğine sahip cisimler bulundurmamakla ve bu özelliklere sahip giysiler ile çalışmaya müsaade etmemekle,

e) ADR Bölüm 1.4.2.3’te yer alan diğer hükümleri yerine getirmekle,

yükümlüdür.

Boşaltanın yükümlülükleri

MADDE 17 – (1) Boşaltan;

a) Boşaltma öncesinde paket, konteyner, tank veya araç bilgileri ile sevkiyat belgelerinde yer alan ilgili bilgileri karşılaştırarak doğru yükün boşaltılacağını tespit etmekle,

b) Boşaltma öncesinde ve sırasında pakette, tankta, araçta veya konteynerde boşaltma işlemini tehlikeye sokacak ölçüde bir tahribatın olup olmadığını kontrol etmekle,

c) Bu maddenin (b) bendinde belirtilen olumsuz bir durumun tespiti halinde, gerekli önlemler alınıncaya kadar boşaltma işlemine ara vermekle,

ç) Tank, taşıt ve konteynerin boşaltılması sırasında;

1) Boşaltma işlemi esnasında tankın, taşıtın veya konteynerin dışına bulaşan tehlikeli artıklardan arındırılmasını sağlamakla,

2) Vana ve kontrol kapaklarının güvenli bir şekilde kapatılmasını hemen sağlamakla.

d) Taşımayı gerçekleştiren taşıt veya konteynerin ADR’de öngörülen temizleme ve arındırma işlemlerinin yapılmasını sağlamakla,

e) Tehlikeli maddelerin taşınmasını takiben konteynerin tamamen boşaltılmış, temizlenmiş, arındırılmış olması durumunda, ADR Bölüm 5.3 kapsamındaki tehlike işaretlerini konteynerin üzerinden kaldırmakla,

f) Boşaltma işlemi devam ederken taşıtların yakın çevresinde ateş yakılmasına, açık ışıklandırma yapılmasına ve sigara içilmesine izin vermemekle, kıvılcım çıkma özelliğine sahip cisimler bulundurmamakla ve bu özelliğe sahip giysiler ile çalışmaya müsaade etmemekle,

g) Paket, tank, taşıt veya konteynerin boşaltılması sırasında diğer üçüncü kişilerden hizmet alınması durumunda, bu işlemi gerçekleştiren kişiler tarafından boşaltma öncesinde, sırasında ve sonrasında ADR gereklerine uygun tedbirlerin alındığını kontrol etmekle,

ğ) ADR Bölüm 1.4.3.7’de yer alan hükümleri yerine getirmekle,

yükümlüdür.

Tank-konteyner/taşınabilir tank işletmecisinin yükümlülükleri

MADDE 18 – (1) Tank-konteyner/taşınabilir tank işletmecisi;

a) Tank-konteynerler veya taşınabilir tankların testlerinin ve işaretlemelerinin ADR’nin ilgili hükümlerine uygunluğunu sağlamakla,

b) Tank-konteynerler veya taşınabilir tankların yapı ve ekipmanlarının özel olarak, ADR hükümlerine uygun olmasını sağlamakla,

c) Boşaltılmış tank ya da tank konteynerlerinin kullanıma tekrar sunulmadan, temizlenmesini ve hasarlı olmamasını sağlamakla,

ç) Gerekli belgeleri bulundurmakla ve taşımacıya vermekle,

d) ADR Bölüm 1.4.3.4’te yer alan diğer hükümleri yerine getirmekle,

yükümlüdür.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Muafiyet ve Özel İzin Verilecek Haller

Muafiyet ve özel izin verilecek haller

MADDE 19 – (1) Bakanlık, tehlikeli maddelerin karayoluyla taşımacılığına ilişkin olarak aşağıda belirtilen esaslar dahilinde; ADR ve bu Yönetmelik hükümlerinin bir kısmıyla ilgili muafiyet ve/veya özel izin verebilir.

a) Teknik gelişmeler nedeniyle taşınmasının ADR ve bu Yönetmelik kapsamı dışına çıkarılması gerektiğinin belgelenmesine bağlı olarak, bir tehlikeli maddenin taşınmasının talep edilmesi,

b) Gelişmiş teknolojilerle üretilen ve tehlikeli madde özelliği ihtiva eden yeni ürünlerin, UN numarası alma ve ADR’nin ilgili bölümüne dâhil edilme sürecinde, güvenlik tedbirleri alınmak suretiyle taşınmasının talep edilmesi.

(2) Muafiyet veya özel izin verilebilmesi için başvuru sahibi, güvenlik danışmanı tarafından hazırlanmış tehlikeli madde taşınması sırasında alınması gereken güvenlik tedbirlerini içeren bir raporu ibraz etmek zorundadır. Birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen durumlarda, güvenlik danışmanı tarafından hazırlanan raporda aynı zamanda oluşabilecek riskler de belirtilir ve muafiyet veya özel iznin neden gerekli olduğu gerekçelerle açıklanır. Bakanlık başvuru sahibinden daha kapsamlı rapor sunmasını isteyebilir.

(3) Bakanlık tarafından birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen bir ürün için tanınan muafiyet, en fazla beş yıl süre ile geçerlidir. Bu beş yıllık süre içinde muafiyet tanınan ürünlerin ADR’nin ilgili bölümlerine eklenmesi veya ilgili bölümlerinden çıkarılması gerekir. Ancak, Bakanlık bu sürenin uzatılmasını talep edenlerden, söz konusu muafiyetin ADR’ye eklenmesinin veya ADR’den çıkarılmasının bu süre içerisinde sağlanamamasının haklı ve makul gerekçelerini gösteren belgelerin sunulmasına bağlı olarak bu beş yıllık süreye ilave olarak en çok bir yıllık ek süre verebilir.

(4) Bakanlık, kamu menfaati veya kamu güvenliğinin söz konusu olduğu durumlarda, ilgili ve yetkili mercilerin talebi üzerine, ADR ve bu Yönetmelik hükümleri ile ilgili olarak muafiyet veya özel izin tanıyabilir.

(5) ADR Bölüm 1.1.3, Bölüm 3.4 ve Bölüm 3.5 kapsamında karayoluyla yapılacak tehlikeli madde taşımacılığında ADR’de belirtilen hükümler uygulanır, ayrıca Bakanlık izni aranmaz.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Araçlar İçin İzlenecek Güzergâhlar ve Park Yerleri

Güzergâhlar ve park yerleri

MADDE 20 – (Mülga:RG-30/12/2016-29934)

ALTINCI BÖLÜM

Tehlikeli Maddelerin Taşınmasında Özel Kurallar

Tehlikeli maddelerin taşınmasında özel kurallar

MADDE 21 – (1) Tehlikeli madde taşımalarında ADR’nin yanı sıra aşağıdaki hükümlere de uyulması zorunludur.

a) (Değişik:RG-30/12/2016-29934) Tehlikeli maddeleri taşıyan taşıtların Türk boğazları bölgesindeki köprüleri ve tüp geçitleri kullanımıyla ilgili usul ve esaslar, Bakanlığın ve ilgili valiliklerin görüşü alınmak kaydı ile Karayolları Genel Müdürlüğünce belirlenir. Bu usul ve esaslara uyulması zorunludur.

b) Karayolları üzerindeki tünellere ilişkin tünel kategorilerinin, ADR’ye uygun olarak belirlenmesi ve işaretlenmesi Karayolları Genel Müdürlüğünce yapılır. Karayolları üzerindeki tünellerden tehlikeli madde taşıyan araçların geçişlerine ilişkin hususlar Bakanlık tarafından belirlenir.

c) Karayolu üzerindeki tünel geçişlerinde, bir taşıtta birden fazla farklı sınıfta tehlikeli madde taşınıyor ise, bu tehlikeli maddelerden en yüksek tünel sınırlama koduna sahip tehlikeli madde sınıfının tünel kodu dikkate alınır.

ç) Patlayıcı madde taşıyan taşıtların otoyol, çevreyolu, devlet yolu veya yetkili merciiler tarafından belirlenmiş güzergâhlar dışında meskûn mahaller içerisinde seyretmesine izin verilmez. Bu taşıtların; meskûn mahaller içerisindeki boşaltma noktalarına gitmesine trafik polisi veya zabıtası nezaretinde izin verilebilir.

d) Tehlikeli madde yüklü veya bu yükleri boşaltılmış ancak usulüne uygun şekilde temizlenmemiş taşıtların meskûn mahallerde yükleme ve boşaltma süreleri hariç 20 nci maddede belirtilen park yerleri dışındaki alanlara park etmeleri yasaktır.

YEDİNCİ BÖLÜM

Denetim

Denetim yetkisi ve kullanımı

MADDE 22 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında yer alan faaliyetler Bakanlık denetimine tabidir.

(2) Bakanlık yapacağı denetimleri, kendi personelinin yanı sıra, 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesine göre bu Yönetmelik ile yetkilendirilen kurum veya kuruluş personeli aracılığı ile de yapar veya yaptırır.

(3) Yetkili kılınan kurum ve kuruluşlar Kanun, 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve bu Yönetmeliğin kendilerine yüklediği görev ve yetkileri yerine getirir ve kullanırlar.

(4) Denetimle ilgili diğer mevzuat hükümleri saklıdır.

Denetimle görevli ve yetkili kurum ve kuruluşlar

MADDE 23 – (1) Bakanlık, Valilikler (kolluk kuvvetleri), Gümrük ve Ticaret Bakanlığının sınır kapılarındaki birimleri ve Belediye Başkanlıklarının denetimden sorumlu zabıta birimleri bu Yönetmelik kapsamındaki tehlikeli madde taşımaları konusunda denetimle görevli ve yetkilidirler.

(2) Denetim yapmakla görevlendirilenler; Kanun, 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, bu Yönetmelik ve diğer ilgili mevzuat esaslarına göre denetim görevlerini yerine getirmekle ve denetimler sırasında tespit ettikleri kusur ve ihlaller için tutanak düzenlemekle yükümlüdürler.

(3) Bakanlık, uyarılmasına rağmen denetim görevini aksatanları ilgili ve yetkili mercilere bildirir.

(4) Denetimle görevlendirilecek personelde en az lise veya dengi okul mezunu olma şartı aranır.

(5) Bakanlık denetimlerde uygulanacak usul ve esasları ADR Bölüm 1.8 ve ilgili AB mevzuatını dikkate alarak düzenler.

Yol kenarı ve işletme denetimi (Değişik başlık:RG-30/12/2016-29934)

MADDE 24 – (1) Bakanlık, görev ve yetkileri kapsamında, trafikte seyreden taşıtların kontrolleri için karayolları kenarlarında tesis edilen sabit veya mobil denetim istasyonlarında tehlikeli madde taşıyan taşıtların denetimini yapar. Tehlikeli madde taşıyan taşıtların denetimleri ayrıca; 23 üncü maddede belirtilen kurumlardan karayolunda denetim yapma yetkisi bulunan diğer kamu kurum ve kuruluşlarına mensup personel tarafından da yapılır.

(2) (Ek:RG-30/12/2016-29934) Bakanlık, görev ve yetkileri kapsamında, bu Yönetmeliğe göre faaliyet gösteren işletmelerin yerinde denetimini yapar. İşletmelerin yerinde denetimine ilişkin usul ve esaslar, Bakanlık tarafından belirlenir.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Cezaların Uygulanmasına İlişkin Kurallar

Tutanakları düzenlemeye görevli ve yetkili kılınanlar

MADDE 25 – (1) İdari para cezası karar tutanağı ve ihlal tespit tutanağı düzenlemeye yetkili ve görevli personel aşağıda belirtilmiştir:

a) Yetkilendirilmiş Bakanlık personeli,

b) Trafik polisi,

c) Trafik polisinin görev alanı dışında kalan yerlerde rütbeli jandarma personeli,

ç) Gümrük ve Ticaret Bakanlığının sınır kapılarında görev yapan Gümrük Muhafaza ve Gümrük Muayene Memurları ile bunların amirleri,

d) Belediye Başkanlıklarının denetimden sorumlu zabıtaları.

Tutanakların düzenlenmesi

MADDE 26 – (1) Kanunda, 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede öngörülen ve bu Yönetmelikte belirtilen hususlara uymayanlar hakkında, 25 inci maddede belirtilen personel tarafından, “Karayolu Taşıma Kanunu İdari Para Cezası Karar Tutanağı” ve/veya “655 sayılı KHK İdari Para Cezası Karar Tutanağı” ile “İhlal Tespit Tutanağı” düzenlenir.

(2) Tutanaklar; uyarma ile ilgili olanlar için “İhlal Tespit Tutanağı”, para cezaları için “Karayolu Taşıma Kanunu İdari Para Cezası Karar Tutanağı” ve/veya “655 sayılı KHK İdari Para Cezası Karar Tutanağı” olmak üzere iki şekilde düzenlenir.

Tutanak düzenleyenler ile bağlı oldukları kurum ve kuruluşların yükümlülükleri

MADDE 27 – (1) Tutanak düzenleyenler, tutanaklarla ilgili olarak aşağıdaki hususları yerine getirmekle yükümlüdürler.

a) Tutanaklara, bağlı olduğu kurumun veya birimin adı bulunan kaşe veya damgayı basmak veya bu kurumun veya birimin adını yazmak,

b) Tutanaklara, kendi adını, soyadını, görev unvanını ve sicil numarasını yazarak veya bu bilgiler bulunan kaşe veya damgayı her nüshasına basarak imza etmek,

c) Tutanakları, tebliğ yerine geçmek üzere, hakkında işlem yapılana veya temsilcisine imza ettirmek ve bir nüshasını vermek,

ç) Tutanakları imza etmekten kaçınanlar için "imza etmedi" kaydı koymak,

d) Zorunlu hallerde resmi ve özel kurum veya kuruluşların sorumluları için "gıyabında" yazarak kayıt koymak,

e) Tutanakları bağlı bulunduğu kurum ve kuruluşa düzenlendiği andan itibaren kırk sekiz saat içerisinde teslim etmek.

(2) Tutanak düzenleyenlerin bağlı olduğu kurum ve kuruluşlar; tutanaklarla ilgili olarak aşağıdaki işlemleri yerine getirmekle yükümlüdürler.

a) İdari para cezası karar tutanakları, kararın kesinleşmesini takip eden yedi iş günü içinde takip ve tahsil edilmek üzere borçlunun ikametgâhının, tüzel kişilerin kanuni ikametgâhının veya iş merkezlerinin bulunduğu yerdeki vergi dairesine, birden fazla vergi dairesi bulunması halinde süreksiz vergileri tahsil ile görevli vergi dairelerine gönderilir.

b) Tutanakların birer örneği değerlendirme için Bakanlığa gönderilir.

DOKUZUNCU BÖLÜM

Yaptırımlar

İdari para cezası

MADDE 28 – (1) 7 nci maddenin birinci fıkrasına aykırı hareket edenlere Kanunun 26 ncı maddesinin (b) bendine göre beşyüz Türk Lirası idari para cezası uygulanır ve söz konusu ihlal giderilinceye kadar taşıt güvenli bir alana park ettirilir ve taşımanın devamına izin verilmez.

(2) 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (i) bendine aykırı hareket eden taşımacıya, Kanunun 26 ncı maddesinin birinci fıkrasının (e) bendine göre beşyüz Türk Lirası idari para cezası uygulanır.

(3) 8 inci maddenin birinci fıkrasına aykırı hareket eden sürücülere, Kanunun 26 ncı maddesinin birinci fıkrasının (l) bendine göre ikiyüz Türk Lirası idari para cezası uygulanır.

(4) Aşağıda yer alan ihlallere, 655 sayılı KHK’nin 28 inci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendine göre;

a) 5 inci maddenin dördüncü fıkrasına aykırı hareket eden göndericiye, bin Türk Lirası,

b) 5 inci maddenin beşinci fıkrasına aykırı hareket eden göndericiye bin Türk Lirası, taşıyıcıya beşyüz Türk Lirası ve taşıt üzerindeki işaretleme eksiklikleri için sürücüye yüz Türk Lirası,

c) 6 ncı maddenin üçüncü fıkrasına göre “Faaliyet Belgesi” almadan faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişilere, bin Türk Lirası,

ç) 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendine aykırı hareket eden göndericiye, beşyüz Türk Lirası,

d) 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (ç) bendine aykırı hareket eden; gönderene ikiyüzelli Türk Lirası, taşımacıya ikiyüzelli Türk Lirası, sürücüye elli Türk Lirası,

e) 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (e) bendine aykırı hareket eden taşımacıya bin Türk Lirası,

f) 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (f) bendine aykırı hareket eden sürücüye elli Türk Lirası,

g) 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (g) bendine aykırı hareket eden taşımacıya beşyüz Türk Lirası,

ğ) (Değişik:RG-30/12/2016-29934) 33 üncü maddeye aykırı hareket ederek tehlikeli madde güvenlik danışmanını istihdam etmeyen veya tehlikeli madde güvenlik danışmanından hizmet almayan işletmelere üçbin Türk Lirası,

h) (Ek:RG-31/12/2015-29579) 5 inci maddenin altıncı fıkrasına aykırı hareket eden taşımacıya ikiyüzelli Türk Lirası, sürücüye elli Türk Lirası,

ı) (Ek:RG-31/12/2015-29579) 5 inci maddenin yedinci fıkrasına aykırı hareket eden taşımacıya her bir teçhizat için elli Türk Lirası,

i) (Ek:RG-31/12/2015-29579) 5 inci maddenin yedinci fıkrasına aykırı hareket eden sürücüye elli Türk Lirası,

j) (Ek:RG-31/12/2015-29579) 13 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendine aykırı hareket eden doldurana binbeşyüz Türk Lirası, taşımacıya bin Türk Lirası,

k) (Ek:RG-30/12/2016-29934) 21 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendine aykırı hareket eden taşımacıya, binbeşyüz Türk Lirası, sürücüye beşyüz Türk Lirası,

idari para cezası uygulanır.

(5) Bu maddede belirtilen idari para cezaları, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 4/11/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır.

(6) (Ek:RG-30/12/2016-29934) Bu Yönetmeliğin 28 inci maddesinin dördüncü fıkrasının (ğ) bendine göre idari para cezası karar tutanağı düzenlenen işletmeye, ihlali düzeltmesi için 30 (otuz) gün süre verilir. Bu sürenin sonunda Bakanlığa ait U-Net Otomasyon sistemi üzerinden yapılacak denetimlerde, ihlal giderilinceye kadar aynı işletmeye her ay tekrar idari para cezası uygulanır.

İdari para cezası uygulanması ve diğer yaptırımlar

MADDE 29 – (1) Eylemin başka bir suç teşkil etmesi halinde, 28 inci maddede belirtilen idari para cezası, diğer kanunlardaki suçların takibine ve cezaların uygulanmasına, Kanunda ve bu Yönetmelikte düzenlenen uyarma, geçici durdurma ve iptal gibi idari müeyyidelerin uygulanmasına engel teşkil etmez.

Uyarmalar

MADDE 30 – (1) Bakanlıkça bu Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket ettiği tespit edilen; gönderen, taşımacı, alıcı, yükleyen, paketleyen, boşaltan, dolduran, taşıt sürücüsü ve tank-konteyner/taşınabilir tank işletmecilerine ilişkin olarak;

a) 10 uncu maddeye aykırı hareket eden gönderene, maddede ihlal ettiği her bir bent için 3 uyarma,

b) 11 inci maddeye aykırı hareket eden paketleyene, maddede ihlal ettiği her bir bent için 3 uyarma,

c) 12 nci maddeye aykırı hareket eden yükleyene, maddede ihlal ettiği her bir bent için 3 uyarma,

ç) 13 üncü maddeye aykırı hareket eden doldurana, maddede ihlal ettiği her bir bent için 3 uyarma,

d) 14 üncü maddeye aykırı hareket eden taşımacıya, maddede ihlal ettiği her bir bent için 3 uyarma,

e) 15 inci maddeye aykırı hareket eden sürücüye, maddede ihlal ettiği her bir bent için 2 uyarma,

f) 16 ncı maddeye aykırı hareket eden alıcıya, maddede ihlal ettiği her bir bent için 3 uyarma,

g) 17 nci maddeye aykırı hareket eden boşaltana, maddede ihlal ettiği her bir bent için 3 uyarma,

ğ) 18 inci maddeye aykırı hareket eden tank-konteyner/taşınabilir tank işletmecisine, maddede ihlal ettiği her bir bent için 3 uyarma,

verilir.

(2) Uyarmaların veriliş tarihinden itibaren ilgilinin doksan gün içerisinde Bakanlığa yazılı başvuruda bulunarak, verilen uyarmaların paraya çevrilebilmesi için her uyarmaya yetmişdokuz Türk Lirası olmak üzere yetkili saymanlığa ödemede bulunduğunu bildirmesi ve bunu belgelemesi halinde uyarmalar kaldırılır. Bu doksan günlük süre içinde müracaat edilerek paraya çevrilmeyen uyarmalar kaldırılmaz.

(3) Bu ücret, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır.

(4) Bu Yönetmeliğe göre kaldırılmayan uyarmaların toplam sayısı elliye ulaşanların faaliyetleri 31 inci maddeye göre durdurulur. Yapılan bütün faaliyet durdurma işlemleri, faaliyet durdurma işleminin ilgiliye tebliğ tarihinden itibaren otuz gün sonra yürürlüğe girer.

Faaliyet durdurma

MADDE 31 – (1) Bu Yönetmeliğe göre verilen ve 30 uncu maddenin ikinci fıkrasına göre kaldırılmayan uyarmaların toplam sayısı elliye ulaşan; gönderenlerin, paketleyenlerin, yükleyenlerin, dolduranların, boşaltanların, alıcıların ve tank-konteyner/taşınabilir tank işletmecilerinin faaliyetleri, Bakanlığın ilgili valiliğe yazdığı bildirimin ulaştığı tarihten itibaren en geç yirmi gün içinde valilikçe otuz gün süreyle durdurulur.

(2) Bu maddenin birinci fıkrasına göre faaliyeti durdurulanlar, faaliyet durdurma işleminin kesinleşmesinden sonra ödemede bulunmak istemeleri halinde, her uyarma için iki katı ücret alınarak uyarmalar kaldırılır ve faaliyet durdurma işlemi uygulanmaz.

(3) Bu Yönetmeliğe göre verilen ve 30 uncu maddenin ikinci fıkrasına göre kaldırılmayan uyarmaların toplam sayısı elliye ulaşan sürücülerin ADR Sürücü Eğitim Sertifikası (SRC5) en geç yirmi gün içinde Bakanlıkça otuz gün süreyle geri alınır. Bu durumdaki sürücülerin ADR Sürücü Eğitim Sertifikasını verilen sürede Bakanlığa teslim etmemeleri halinde, söz konusu belgeleri iptal edilir ve bir yıl geçmedikçe yenisi düzenlenmez.

ONUNCU BÖLÜM

Yetkilendirme, Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı, Eğitim ve

Uygulamadan Sorumlu Kurumlar

Yetkilendirme

MADDE 32 – (1) Bakanlık, gerektiğinde teknik ve idari kapasite, teşkilat imkânları, hizmetin hızlı/etkin/yaygın olarak üretilmesi ilkelerini gözeterek, Bakanlığın bu Yönetmelik kapsamında yerine getirmekle yükümlü olduğu iş ve işlemlerin bir kısmını aşağıda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde yürütmek üzere; kamu kurum/kuruluşlarını, üniversiteleri, 18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu kapsamına giren birlik ve odalar ile TÜRKAK tarafından TSE ISO/IEC 17020 standardına göre muayene kuruluşu olarak akredite edilen ve Bakanlık tarafından tasnif kuruluşu olarak yetkilendirilen ve yetkilendirildikleri Birleşmiş Milletlerin ilgili örgütleri tarafından ilan edilen kuruluşları yetkilendirebilir.

a) Yetkilendirme, düzenlenecek bir protokol/sözleşme ile yapılır. Bu protokol/sözleşmede yetkilendirmenin konusu, süresi ve mutabakata varılan hususlar açıkça belirtilir.

b) Yetkilendirme, yetkilendirmenin konusu ve niteliği gözetilmek suretiyle en az 1 yıl en fazla 5 yıl süreyle yapılabilir. Yetkilendirme, süresinin sonunda yenilenebilir.

c) Bakanlık, yetkilendirmenin konusuna, niteliğine ve özelliğine göre aynı konuda birden fazla kamu kurum/kuruluşu, üniversite veya muayene kuruluşunu yetkilendirebilir.

ç) Yetkilendirme kapsamında üretilecek hizmetler için alınacak/ödenecek ücretler Bakanlık tarafından onaylanır.

d) Yetkilendirilmiş olanlar ilgili mevzuata ve Bakanlıkça yayımlanan idari düzenlemelere uymakla yükümlüdürler. Bakanlık, yetkilendirmenin kullanımı ile ilgili olarak gerektiğinde her türlü denetimi yapar.

e) Yetkilendirilmiş olanların ilgili mevzuata ve Bakanlıkça yayımlanan idari düzenlemelere uymaması halinde yapılmış olan yetkilendirme, Bakanlık tarafından iptal edilir.

f) Yetkilendirme, Bakanlığın bu konudaki görev, sorumluluk ve yetkisini ortadan kaldırmaz.

Tehlikeli madde güvenlik danışmanı

MADDE 33 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetleri gerçekleştiren işletmelerin, ADR Bölüm 1.8.3’te yer alan hükümlere göre tehlikeli madde güvenlik danışmanı istihdam etmesi veya tehlikeli madde güvenlik danışmanından hizmet alması zorunludur. Tehlikeli madde güvenlik danışmanı eğitimi, sınavı, yetkilendirilmesi, görev, yetki ve sorumlulukları ile ilgili hususlar Bakanlıkça belirlenir.

Eğitim

MADDE 34 – (1) (Değişik:RG-30/12/2016-29934) Tehlikeli maddelerin karayoluyla taşınması için gerekli olan eğitimler, Bakanlıkça belirlenen mevzuat kapsamında gerçekleştirilir.

Uygulamadan sorumlu kurumlar ve sorumlu oldukları alanlar

MADDE 35 – (1) ADR’de yer alan ancak Bakanlık dışında diğer kamu kurum ve kuruluşların görev, yetki ve sorumluluk alanında olan tehlikeli maddelerle ilgili olarak düzenlemeden veya uygulamadan sorumlu diğer kurumlar, ilgili tarafların görüşleri alındıktan sonra Bakanlıkça belirlenir.

ONBİRİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Tehlikeli maddelerin taşınmasında sigorta yaptırma zorunluluğu

MADDE 36 – (1) Yetki belgesi sahipleri tehlikeli madde taşıyan taşıtlarına, Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atık Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası yaptırmak zorundadır.

Sigortasız taşıma yapılamayacağı

MADDE 37 – (1) Taşıt belgelerinde kayıtlı özmal ve sözleşmeli tüm taşıtlar için Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atık Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası yaptırmayan yetki belgesi sahipleri, tehlikeli madde taşımacılığı yapamaz.

(2) Denetimler sırasında birinci fıkrada belirtilen sigortanın yapılmadığı tespit edilirse, taşımanın başlamış olması halinde, taşımanın devamına en yakın yerleşim noktasına kadar izin verilir.

Güncelleme

MADDE 38 – (1) Bu Yönetmelik, başta ADR’nin son ekleri olmak üzere ilgili uluslararası anlaşmalar ve standartlardaki değişmeler dikkate alınarak güncel tutulur.

İstatistik

MADDE 39 – (1) Bakanlık, tehlikeli madde taşımacılık faaliyetlerinin genel seyrinin tespiti ve politika oluşturulması bakımından bu faaliyetlere ilişkin istatistikler oluşturur.

(2) (Değişik:RG-30/12/2016-29934) Bakanlık, taşımacılık yetki belgesi/tehlikeli madde faaliyet belgesi sahibi işletmecilerden, faaliyet konularına ilişkin yıllık faaliyet raporu isteyebilir.

Uzaktan takip

MADDE 40 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki tehlikeli maddelerin, insan sağlığı ve diğer canlı varlıklar ile çevreye zarar vermeden güvenli ve emniyetli bir şekilde karayoluyla taşınmasını sağlamak ve bu taşıtların karışabileceği muhtemel kazalara erken müdahale edebilmek, patlayıcı madde trafiğini takip edebilmek ve patlayıcının kaçağa çıkarılmasını önlemek amacıyla, gerektiğinde uzaktan takip sisteminin kullanılması zorunlu kılınabilir.

Diğer hükümler

MADDE 41 – (1) Tehlikeli madde taşıyan bir karayolu taşıtının, taşıma zinciri içinde kalkış ve varış noktaları arasında denizyolu, iç suyolu veya demir yolunu kullanması halinde; taşımacı kısmen kullandığı bu diğer taşıma türlerinin kullanımı esnasında o türe ait tehlikeli madde taşımacılığı mevzuatına uymak zorundadır.

Diğer düzenlemeler

EK MADDE 1 – (Ek:RG-30/12/2016-29934)

(1) Bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanması amacıyla, Bakanlıkça alt düzenleyici işlemler yapılabilir.

Uygunluk Belgesi olmadan faaliyette bulunan taşıtlar

GEÇİCİ MADDE 1 – (Değişik:RG-30/12/2016-29934)  

(1) Tehlikeli maddelerin yurt içindeki taşınmasında kullanılan ve bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte trafik siciline tescilli ve Taşıt Uygunluk Belgesi/ADR Uygunluk Belgesi bulunmayan ancak, Bakanlığın yetkilendirdiği kurum/kuruluşlara başvuruda bulunarak araçlarına Taşıt Durum Tespit Belgesi almış taşıt sahipleri;

a) 2014 model taşıtlar için 1/7/2017 tarihine kadar,

b) 2013 model taşıtlar için 31/12/2017 tarihine kadar,

c) 2012 model taşıtlar için 1/7/2018 tarihine kadar,

ç) 2009-2011 model taşıtlar için 31/12/2018’e kadar,

d) 2005-2008 model taşıtlar için 1/7/2019’a kadar,

e) 2004 ve öncesi model taşıtlar için 31/12/2019’a kadar,

Bakanlığın belirleyeceği usul ve esaslara göre Bakanlıktan veya Bakanlığın yetkilendirdiği kurum/kuruluştan Taşıt Uygunluk Belgesi/ADR Uygunluk Belgesini almak zorundadırlar.

(2) Bakanlığın yetkilendirdiği kurum/kuruluşa başvuruda bulunarak Taşıt Durum Tespit Belgesi almayan taşıtlara 28 inci maddenin dördüncü fıkrasının (e) bendine göre idari para cezası uygulanır. Araçlara düzenlenen Taşıt Durum Tespit Belgesi, Taşıt Uygunluk Belgesi/ADR Uygunluk Belgesi yerine geçmez.

(3) Birinci fıkrada belirtilen takvime uygun olarak Taşıt Uygunluk Belgesi/ADR Uygunluk Belgesi almayan taşıtlara 28 inci maddenin dördüncü fıkrasının (e) bendine göre idari para cezası uygulanır.

Mevcut taşınabilir basınçlı ekipmanlar

GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce ilgili mevzuata göre imal edilmiş olan ve ADR Bölüm 3.2 Tablo A’da yer alan Sınıf 2 gazların karayoluyla taşınmasında kullanılan taşınabilir basınçlı ekipmanların, dönemsel muayeneleri, ara muayene ve istisnai kontrollerinin ilgili mevzuata uygun bir şekilde ve ilgili mevzuatta tanımlanan yetkili kişilerce yapılması ve bu kontrol ve denetimlere göre elverişli olması halinde bunların kullanımlarına müsaade edilir.

Faaliyet belgesinin aranması

GEÇİCİ MADDE 3 – (Mülga:RG-30/12/2016-29934)

Tehlikeli madde güvenlik danışmanı istihdam etme

GEÇİCİ MADDE 4 – (Mülga:RG-30/12/2016-29934)

Tünel kategorilerinin belirlenmesi ve işaretlenmesi

GEÇİCİ MADDE 5 – (1) Karayolları Genel Müdürlüğünce, karayolları üzerindeki tünellere ilişkin tünel kategorilerinin ADR’ye uygun olarak belirlenmesi ve işaretlenmesi (Değişik ibare:RG-31/12/2015-29579)  31/12/2017 tarihine kadar tamamlanır.

Güzergâhlar ve park yerlerinin belirlenmesi

GEÇİCİ MADDE 6 – (Ek:RG-27/8/2014-29101) (Mülga:RG-30/12/2016-29934)

Sertifikalandırılmamış ambalajların kullanımı

GEÇİCİ MADDE 7 – (Ek:RG-27/8/2014-29101) (Mülga:RG-30/12/2016-29934)

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik

MADDE 42 – (1) 31/3/2007 tarihli ve 26479 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

MADDE 43 – (1) Bu Yönetmelik 1/1/2014 tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 44 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı yürütür.

Sayfa 1

#patlayıcı #patlayıcıortamlar  #patlayıcıortamlardaişgüvenliği #akaryakıtistasyonları #tehlikelimaddetaşımacılığı

#yönetmelikler #kanunlar #tüzükler #isguygulamaları
#depolar

akaryakıt, depo, depolar, iş güvenliği, PATLAYICI ORTAMLARDA İŞ GÜVENLİĞİ, tankeri benzin istasyonu, tehlikeli madde taşıyıcılığı,

#harunarabaci, harun arabacı,iş güvenliği #işgüvenliği, #işkazaları, #elektrik blogger,#tvitter,instagram youtube, facebook, kocaeli, çankırı,#sosyalmedya

www.youtube.com/c/harunarabaci

www.youtube.com/c/harunarabaciisg

Instagram.com/harunarabaciisg 

Instagram.com/harunarabaci1 

twitter.com/harunarabaci2

twitter.com/harunarabacisg

www.linkedin.com/in/harunarabaci/

https://harunarabaci.blogspot.com.tr/