sgk 2023 iş ten ayrılış kodları tam liste nasıl faydalanılır A'dan Z'ye Fesih Nedenleri

 sgk 2023 tam liste işten ayrılış kodları 

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 9.maddesinde, sigortalılığın sona erme halleri ve bu durumun Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirim süreleri detaylı olarak açıklanmıştır. Buna göre 5510 sayılı kanunun 4.maddesinin 1.fıkrasının a bendi (SSK) kapsamında sigortalı olan kişilerin işten ayrılış bildirgesinin, hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren 10 gün içerisinde işverenleri tarafından kuruma bildirilme zorunluluğu bulunmaktadır. Söz konusu işten ayrılış bildirgesi kuruma bildirilirken sigortalının işten ayrılış nedeninin de belirtilmesi zorunludur. Çünkü işveren tarafından verilen bu kod, sigortalının işsizlik maaşı, tazminat vb. haklardan yararlanmasını doğrudan etkilemektedir. Bu bağlamda işten ayrılış bildirgelerinde, sigortalının özel durumuna göre işten ayrılış nedeni belirtilmektedir. Güncel olarak kullanılan 1 ila 36 arasında birçok işten ayrılış kodu bulunmaktadır. Bu yazımızda tüm işten ayrılış kodlarına değinilmeden, işçiler açısından oldukça önemli ve bazen işçileri zor durumda bırakabilen 29 işten ayrılış kodu ele alınacaktır. 29 İŞTEN AYRILIŞ KODUNUN ANLAMI ..

https://www.muhasebetr.com/sgk-isten-cikis-kodlari/ detaylar için tıklayınız

SGK işten ayrılış kodlarına göre 29 kodu: “İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” anlamına gelmektedir. İşverenin işçisini bu kod ile çıkarabilmesi için işçinin 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II bendi kapsamında belirtilen fiillerden birini işlemesi gerekmektedir.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II bendinde belirtilen fiiller ise aşağıdaki gibidir.

İşverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı

Madde 25 - Süresi belirli olsun veya olmasın işveren, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:

….

II- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:

             a) İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.

             b) İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması.

             c) İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.

             d) İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.

             e) İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.

             f) İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.

             g) İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.

             h) İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.

             ı) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.

Kanun maddesinde de görüldüğü üzere, 25/II bendinde birden fazla fiil bulunmaktadır. Fakat işçinin bu fiillerden birini işlemesi halinde işten ayrılış bildirgesinde işten ayrılış nedeni 29 olarak belirtilmektedir. Dolayısıyla işçinin hangi fiili işlediği açıkça belirtilmediğinden 29 işten ayrılış kodu, işçi açısından işsizlik maaşı ve tazminat alamamanın ötesinde daha sonraki işe girişlerinde olumsuz referans olabilmektedir. Çünkü 29 kodunun altında hayatın olağan akışında normal bir durum olan devamsızlık da bulunmakta, işçinin işyerindeki başka bir işçiye cinsel tacizde bulunması, uyuşturucu madde kullanması, hırsızlık yapması gibi yüz kızartıcı fiiller de bulunmaktadır. Bu bakımdan bu kod işçileri bazen zor durumda bırakabilmektedir.

 

29 KODUYLA İŞTEN ÇIKIŞI VERİLEN SİGORTALI NE YAPABİLİR?

İşten ayrılış nedeni 29 olarak bildirilen işçi, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na göre işsizlik maaşına hak kazanamamakta ayrıca işvereninden de tazminat talep edememektedir. Fakat verilen bu kod işverenin tek taraflı bir beyanı olup aksi ispat edilebilir bir durumdur. İşveren söz konusu kodu sehven bildirdi ise işçinin hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren 10 gün içerisinde yani yasal bildirim süresinde işten ayrılış bildirgesindeki bu kodu düzeltebilmektedir. Bu 10 günlük yasal süre geçirildi ise işveren, işyeri tescilinin bulunduğu ilgili sosyal güvenlik merkezine dilekçe ile müracaat ederek bu kodun düzeltilmesini talep edebilir. İlgili sosyal güvenlik merkezi, işverenin bu talebini yerinde bulursa ve şüphe arz eden bir durum da yoksa (işçiyi işsizlik maaşından faydalandırmak gibi) düzeltebilir.

İşveren yukarıda belirtilen yöntemlerle söz konusu kodu değiştirmek istemez ise, işçinin iş mahkemesine başvurarak bu koddan çıkışının verilmesini gerektirecek bir fiil işlemediğini ispatlaması gerekecektir. Bu kodun yanlış verildiğini ispat etmesi durumunda, hem durumuna uygun işten çıkış kodu verilecektir hem de bu kodun verilmesi nedeniyle yararlanamadığı yasal haklarından geçmişe dönük olarak yararlanma hakkı elde edecektir. Bununla birlikte işverenden, kötü niyet tazminatı da talep edebilecektir.

29 kodunun verilmesi ile ilgili uygulamada sıkça karşılaşılan ve birçok denetime konu olan bir diğer sorun ise; işveren işçisine, iş akdini feshettiğini ve artık işe gelmemesi gerektiğini sözlü olarak belirtebilmektedir. Bu sözlü beyan üzerine işçi haklı olarak işe gitmemektedir. Fakat işveren her ne kadar sözlü olarak bu kişiyi işten çıkarmış olsa da işten ayrılış bildirgesini vermeyerek işçiyi devamsız durumuna düşürüp 29 koduyla işten çıkışını verebilmektedir. Bu durumlara karşı da işçinin dikkatli olması ve kendisine iş akdinin feshedildiğine dair yazılı bir bildirim olmadıkça işine devam etmesi gerekmektedir. İşverenin sözlü beyanı üzerine işçinin artık işyerine gitmesi mümkün değilse, iş akdinin sonlandırıldığına dair kendisine sözlü olarak iletilen bu durumun, gerekçeleri ile birlikte yazılı olarak iletilmesini veya işe devam edip-etmeyeceğinin tarafına yazılı olarak bildirilmesini noter aracılığı ile işverene ihtar çekerek talep edebilir. Fakat burada işçinin kanunda belirtilen ardı ardına iki iş günü devamsızlık yapmama durumuna dikkat etmesi gerekmektedir. Aksi takdirde işveren haklı olarak, devamsızlıktan ötürü 29 koduyla işçinin işten çıkışını vereceğinden işçi, işsizlik maaşı başta olmak üzere birçok yasal haktan mahrum kalacak ve iş akdinin sözlü olarak işveren tarafından tek taraflı bir şekilde feshedildiğini ve verilen kodun yanlış olduğunu mahkemede ispatlamak zorunda kalacaktır.

 

SONUÇ

Sigortalılar açısından oldukça olumsuz sonuçlar doğurabilen 29 işten ayrılış kodu, işçinin 4857 sayılı iş kanunun 25/II bendi kapsamında belirtilen fiillerden birini işlemesi halinde verilmelidir. Bununla birlikte bu kodun alt maddeleri birbirinden farklı fiiller olduğundan işten ayrılış bildirgesine, 29 kodunun yanı sıra 4857/25/II/ilgili alt bent eklenebilmelidir. Yani işçinin işlediği fiilin karşılığı işten ayrılış bildirgesinde ve hizmet dökümünde açıkça görülebilmelidir. Örneğin işçinin devamsızlık nedeniyle 29 kodundan çıkışı verildi ise işten ayrılış bildirgesine sadece 29 kodu yazılması yerine, 29-4857/25/II/g veya 29/g gibi özel durumunun belirtilmesi daha uygun olacaktır. Çünkü bu kod yukarıda belirttiğimiz gibi düzeltilemediği sürece işçiyi işsizlik maaşı, tazminat vb. birçok yasal haktan mahrum bıraktığı gibi işçinin hizmet dökümünde sürekli gözükecek ve ilerleyen süreçte işçinin yeni başlayacağı işyerlerinde hakkında ön yargıya neden olabilecektir. Bu nedenle bu konuda mevzuatsal veya sistemsel bir düzenleme yapılması yerinde olacaktır.

KAYNAKÇA

1) 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu

2) 4857 Sayılı İş Kanunu

3) 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu

4) SGK Kişisel İletişim.

29 İşten Ayrılış (Çıkış) Kodu Ne Anlama Gelmektedir?

29 koduna karşı yapılabilecekler

Ağır çalışma koşullarının meşru kabul ettirilmeye çalışılması sonucunda, kabul etmemenin “meşru” bir işten çıkarma gerekçesi sayıldığını gösteren 29 kodu ile işten çıkarmalara karşılık, işçi gösterilen gerekçenin geçerli olmadığı kanaatinde ise fesih bildiriminin yazılı tebliği tarihinden itibaren bir ay içerisinde işverene karşı iş mahkemesinde işe iade davası açabilmektedir.

İşçinin talebini içeren bir dava ise de feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükü işverene aittir. Ancak işçi, feshin başka bir sebebe dayandığını iddia ettiği takdirde bu iddiasını ispatla yükümlü olur. İşe iade davası, iş sözleşmesinin feshinin geçerli bulunması ya da feshin geçersiz sayılması ile sonuçlanır. Bu davada işçi tarafından yapılan hukuki işlemin geçersiz olduğu yani iş sözleşmesinin devam ettiğinin tespiti talep olunmaktadır. Feshin geçerli sayılması halinde işçinin işe iadesi söz konusu olamayacaksa; işçinin hak kazanmış olması, şartların oluşması hallerinde ihbar ve kıdem tazminatı isteme hakkı söz konusu hale gelecektir.

İşe iade istemeyen işçi ise haksız iş akdinin feshi nedeniyle işe iade talep etmeksizin işçilik alacaklarını da talep edebilmektedir. 

  

2023 SGK İşten Çıkış Kodları Nelerdir?

Yeni eklenen işten çıkış kodları ile beraber güncel işten çıkış kodları aşağıdaki tablodaki gibidir.

İşten Çıkış Kodu	İşten Çıkış ve Fesih Nedenleri	Kıdem Tazminatı	İhbar Tazminatı	İşsizlik Maaşı
1	Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi
2	Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi
3	Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa)		*
4	Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi	+	* *	+
5	Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi	+		+
8	Emeklilik (yaşlılık) veye toptan ödeme nedeniyle	+
9	Malulen emeklilik nedeniyle	+
10	Ölüm	+
11	İş kazası sonucu ölüm	+
12	Askerlik	+		* * *
13	Kadın işçinin evlenmesi	+
14	Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması	+
15	Toplu işçi çıkarma	+	* *	+
16	Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer işyerine nakli
17	İşyerinin kapanması	+	* *	+
18	İşin sona ermesi	+	* *	+
19	Mevsim bitimi  (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır)
20	Kampanya bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır)
21	Statü değişikliği
22	Diğer nedenler
23	İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih	+		+
24	İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih	+		+
25	İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranış nedeni ile fesih	+		+
26	Disiplin Kurulu kararı ile Fesih
27	İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih	+		+
28	İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih	+		+
30	Vize süresinin bitimi ( İş akdinin askıya alınması halinde kullan Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır)
31	Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih	+	+	+
32	4046 sayılı Kanunun 21. maddesine göre özelleştirme nedeni ile feshi	+	+	+
33	Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi	+		+
34	İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih	+	+	+
35	6495 SK nedeniyle devlet memurluğuna geçenler	+
36	KHK ile işyerinin kapatılması
37	KHK ile kamu görevinden çıkarma
38	Doğum Nedeniyle İşten Ayrılma
39	696 KHK ile kamu işçiliğine geçiş
40	696 KHK ile kamu işçiliğine geçilememesi sebebiyle çıkış	+	+	+
41	Re’sen işten ayrılış bildirgesi düzenlenenler: SGK tarafından değişik gerekçeler nedeniyle  işten ayrılışları re’sen düzenlenenler için seçilecek koddur.
42	İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.
43	İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması.
44	İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.
45	İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.
46	İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.
47	İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.
48	İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.
49	İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.
50	İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.

* İhbar öneline uyulmaz ise işveren kazanır.

** İhbar öneline uyulmaz ise işçi kazanır.

*** Askerlik sonrasında alınabilir.

Çıkış Kodları Nasıl Belirlenir?

İşten çıkış kodları iş akdinin hangi sebeple ve hangi tarafın isteği doğrultusunda doğrultusunda belirlenmekte olup, fesih sürecinin tamamlanması amacıyla doğru bir şekilde belirlenmesi icap etmektedir.

Hatalı Çıkış Kodu Nasıl Düzeltilir?